نکات کلیدی
۱. فصاحت مهارتی آموختنی است، نه استعدادی ذاتی
شکسپیر نابغه نبود. او بدون شک شگفتانگیزترین نویسندهای بود که تا به حال نفس کشیده است. اما نابغه نبود. هیچ فرشتهای دیالوگهایش را به او نداد، هیچ پریای متنهایش را ویرایش نکرد. بلکه او تکنیکها و ترفندهایی را آموخت و به خوبی فراگرفت.
هنر شکسپیر. تصور رایج از نابغه بهعنوان ویژگی ذاتی و غیرقابل آموزش، با بررسی روند رشد شکسپیر بهعنوان نویسنده به چالش کشیده میشود. آثار اولیهاش مانند کار سخت عشق گمشده و تیتوس آندرونیکوس فاقد جملات بهیادماندنی و ساختار ماهرانهی نمایشنامههای بعدیاش هستند. این پیشرفت نشان میدهد که شکسپیر هنر خود را از طریق یادگیری و تمرین پرورش داد، نه از طریق الهام الهی.
بلاغت بهعنوان پایه. آموزش شکسپیر به شدت بر بلاغت کلاسیک، از جمله فنون بلاغی، تأکید داشت. این فنون تکنیکهای خاصی برای برجسته و بهیادماندنی کردن عبارات با تغییر در واژگان، بدون تغییر در معنا، هستند. لندن الیزابتی به این فنون بلاغی علاقهمند بود و کتابهای متعددی در این زمینه منتشر شده بود.
سرآشپزهای چشمبسته. فنون بلاغی هنوز زنده و پررونقاند، هرچند اغلب بهصورت تصادفی و بدون آموزش رسمی به کار میروند. نویسندگان و سخنرانان امروزی گاهی بهطور اتفاقی به این تکنیکها برخورد میکنند، مانند «سرآشپزهای چشمبسته که هر چیزی را در قابلمه میریزند و گاهی، فقط گاهی، غذایی لذیذ میپزند.» اما شکسپیر «کتاب دستور پخت بزرگی داشت و چشمانش کاملاً باز بود» و این فنون را بهخوبی فراگرفت تا جملات ماندگار خود را بسازد.
۲. تکرار حرف اول کلمات، یادآوری را تقویت میکند
هیچکس نمیداند چرا دوست داریم کلماتی را بشنویم که با حرف یکسان شروع میشوند، اما اینگونه است و شکسپیر این را میدانست.
قدرت صدا. تکرار حرف اول کلمات (آلِتریشن)، یعنی تکرار صدای مشابه در ابتدای کلمات مجاور یا نزدیک، ابزاری ساده اما قدرتمند برای افزایش یادآوری است. شکسپیر بهخوبی از آلِتریشن بهره برد، همانطور که در توصیف کشتی کلئوپاترا در آنتونی و کلئوپاترا دیده میشود. با افزودن آلِتریشن، شکسپیر یک بخش معمولی را به تصویری زنده و فراموشنشدنی تبدیل کرد.
فراتر از معنا. تأثیر آلِتریشن فراتر از معنای کلمات است. عباراتی مانند «پدر تو در عمق پنج فرورفته است» به خاطر محتوای عمیقشان نیست که به یاد میمانند، بلکه به خاطر صدای خوشایندشان است. این اصل در ضربالمثلها و اصطلاحات نیز صدق میکند، جایی که آلِتریشن اغلب بر منطق برتری دارد.
نمونههایی از آلِتریشن:
- «کنجکاوی گربه را کشت»
- «درخشان مثل دکمه»
- «خنک مثل خیار»
- «مرده مثل میخ در»
قدرت سیاسی. جذابیت آلِتریشن آنقدر قوی است که در شعارهای سیاسی و تبلیغات نیز به کار رفته است. از «بمب را ممنوع کن» تا «قدرت برای مردم» و «ببر را در باکت خود بگذار»، آلِتریشن ابزاری مؤثر برای جلب توجه و تحریک عمل بوده است.
۳. تکرار کلمات با تغییر شکل، عمق میبخشد
«لطفاً لطفاً من را» نمونهای کلاسیک از پلیپتوتون است. اولین «لطفاً» به معنی خواهش است، مانند «لطفاً مراقب فاصله باشید». دومین «لطفاً» فعل است به معنی خوشحال کردن، مانند «این من را خوشحال میکند». یک کلمه، دو نقش دستوری متفاوت.
تکرار با چرخش. پلیپتوتون، یعنی تکرار یک کلمه در اشکال دستوری مختلف، به زبان عمق و پیچیدگی میبخشد. این تکنیک ظریف میتواند حس تأکید، طعنه یا حتی ناهنجاری ایجاد کند. آهنگ «لطفاً لطفاً من را» از بیتلز نمونهای برجسته است که «لطفاً» را هم بهعنوان خواهش و هم فعل به کار میبرد.
علاقه شکسپیر به پلیپتوتون. شکسپیر بارها از پلیپتوتون استفاده کرده و اغلب کلمات را برای تأکید تکرار میکرد. در ریچارد دوم، جمله بولینگبروک «به من لطف نکن، و به من عمو نگو» نمونهای از این تکنیک است. او حتی در رومئو و ژولیت نیز از این ترفند بهره برده است.
فراتر از شکسپیر. جمله مشهور سوزانا سنتلیور در مشغولکار، «اما من نه اما» نمونهای از پلیپتوتون است که حتی از کاربرد شکسپیر فراتر میرود. جمله معروف نیل آرمسترانگ «یک قدم کوچک برای انسان، یک جهش بزرگ برای بشریت» میتوانست نمونهای عالی از تضاد و پلیپتوتون باشد، اما حذف «یک» در «برای یک مرد» توسط استودیو، پلیپتوتون را خراب کرد.
۴. تضاد، وضوح را از طریق تقابل میآفریند
تضاد ساده است. تنها نکته دشوار در تضاد، نحوه نقطهگذاری آن است. برخی معتقدند باید از دونقطه استفاده کرد، برخی دیگر میگویند باید نقطه گذاشت. اما در اصل، تضاد ساده است: اول یک چیز را میگویید، سپس چیز دیگری را.
تعادل مخالفها. تضاد یک فن بلاغی است که ایدههای متضاد را در ساختاری موازی کنار هم قرار میدهد. این روش ساده اما مؤثر، وضوح و تأکید ایجاد میکند. هرچند نقطهگذاری ممکن است محل بحث باشد، اما اصل تضاد در بیان یک چیز و سپس نقطه مقابل آن است.
طنز وایلدی. اسکار وایلد استاد تضاد بود و از آن برای خلق جملات هوشمندانه و دقیق بهره میبرد. جملاتی مانند «آدمهای با تربیت دیگران را نقض میکنند. خردمندان خود را نقض میکنند» قدرت وارونگی غیرمنتظره را نشان میدهد.
زیبایی کتاب مقدس. کتاب مقدس پر از تضاد است که اغلب تضادهای ظاهراً بدیهی را به شکلی شاعرانه و بهیادماندنی بیان میکند. «برای هر چیز فصلی است» از کتاب جامعه نمونهای برجسته است که مجموعهای از اعمال و احساسات متضاد را فهرست میکند. «گرم و سرد» از کتی پری نمونهای مدرن از تضاد است.
۵. مریز با فهرست کردن اجزا، کل را به تصویر میکشد
مریز، خانمها و آقایان، اغلب شبیه تضاد به نظر میرسد، اما متفاوت است. مریز زمانی است که شما نمیگویید درباره چه چیزی صحبت میکنید، بلکه همه اجزای آن را نام میبرید.
تعریف نامعلوم. مریز یک فن بلاغی است که کل را با شمارش اجزایش توصیف میکند. این تکنیک غیرضروری اما پرمعنا به زبان عمق و بافت میبخشد. «خانمها و آقایان» مریز برای «مردم» است، چون همه مردم یا خانم هستند یا آقا.
زبان حقوقی. مریز جایگاه طبیعی خود را در اسناد حقوقی دارد، جایی که وکلا هر جزء یک مفهوم را با دقت فهرست میکنند. این ممکن است به دلیل سیستم صورتحساب باشد. عبارت «شامل اما نه محدود به» عبارت خوششانس وکلاست که آنها را از مشکلاتی که مریز ایجاد کرده، نجات میدهد.
عشق و جنگ. مریز اغلب با عشق همراه است، چون تضادها را کنار هم میآورد. «شب و روز» از کول پورتر نمونهای کلاسیک است که با مریزهایی مانند «زیر ماه یا زیر خورشید» مفهوم همیشه را منتقل میکند. «توپخانه در سمت راست آنها، / توپخانه در سمت چپ آنها، / توپخانه در جلوی آنها» از تنیسون مریز برای «توپخانه در اطراف آنها» است.
۶. سینستزیا، حواس را در هم میآمیزد
او بوی تاج محل را میداد، همانطور که تاج محل در نور مهتاب دیده میشود.
ترکیب حواس. سینستزیا فن بلاغی است که یک حس را با زبان حس دیگر توصیف میکند. این تکنیک قدرتمند برای خلق تصاویر زنده و بهیادماندنی است. «رنگهای هماهنگ» و «صدای ابریشمی» نمونههای رایج سینستزیا هستند.
تصاویر تکاندهنده چندلر. جمله ریچارد چندلر «او بوی تاج محل را میداد، همانطور که تاج محل در نور مهتاب دیده میشود» به دلیل ترکیب غیرمنتظره بویایی و بینایی، تأثیرگذار است. سینستزیاهای بویایی بهویژه تکاندهنده و مؤثرند.
احساسات انتزاعی. سینستزیا به اوج خود میرسد وقتی حسی به چیزی کاملاً انتزاعی داده میشود. جمله «من بوی ناپالم را در صبح دوست دارم... بوی پیروزی میداد» از فیلم آخرالزمان اکنون نمونهای قدرتمند است.
۷. آپوزیوپسیس: قدرت کلمات ناگفته
آپوزیوپسیس زمانی است که …
سکوت ناگهانی. آپوزیوپسیس، که در نقطهگذاری انگلیسی با سه نقطه نشان داده میشود، به معنای ناگهان سکوت کردن در وسط جمله است. این تکنیک میتواند برای اثرات مختلفی به کار رود، از بیان مرگ تا ابراز احساسات شدید. آپوزیوپسیس در زبان یونانی به معنای «سکوت کردن» است.
دلایل سکوت. سادهترین دلیل برای آپوزیوپسیس مرگ است، همانطور که در صحنههای متعدد معمایی دیده میشود. گاهی اوقات، سخنران نمیداند چه بگوید، مانند کینگ لیر که میگوید: «من انتقامهایی از شما هر دو خواهم گرفت، / که تمام جهان … من چنین کارهایی خواهم کرد …»
نتیجه بدیهی. آپوزیوپسیس همچنین زمانی به کار میرود که نیمه دوم جمله آنقدر واضح است که نیازی به گفتن ندارد. عباراتی مانند «وقتی در روم هستی...» بر شنونده تکیه دارند تا فکر را کامل کند. خداوند نیز از روی لذت از آپوزیوپسیس استفاده کرده است.
۸. هایپرباتون: جابهجایی کلمات برای تأثیر بیشتر
هایپرباتون زمانی است که کلمات را به ترتیبی عجیب میچینید، که در زبان انگلیسی بسیار دشوار است.
شکستن ترتیب. هایپرباتون فن بلاغی است که ترتیب معمول کلمات در جمله را تغییر میدهد. این کار در انگلیسی که ترتیب کلمات نسبتاً ثابت است، بسیار چالشبرانگیز است. صفات در انگلیسی باید به ترتیب نظر-اندازه-سن-شکل-رنگ-منشأ-جنس-هدف قبل از اسم بیایند.
انتقام کارمند دولت. یکی از مشهورترین نمونههای هایپرباتون در انگلیسی، جملهای است که یک کارمند دولت ترتیب آن را تغییر داد تا حرف اضافه را از انتهای جمله بردارد. وینستون چرچیل آن را زیرخط کشید و در حاشیه نوشت: «این نوع انگلیسی را تحمل نخواهم کرد.»
دیوارهای سنگی. جمله ریچارد لاولیس «دیوارهای سنگی زندان نمیسازند، / و میلههای آهنی قفس نمیسازند» نمونهای کلاسیک از هایپرباتون است که به زبان وارد شده است. یودا از جنگ ستارگان به خاطر ترتیب نادرست کلماتش شناخته شده، اما حتی او هم وقتی میتوانست از آنادایپلوسیس استفاده کند، هایپرباتون را کنار گذاشت.
۹. آنادایپلوسیس: ساختن حرکت با تکرار
یودا به خاطر ترتیب نادرست کلماتش شناخته شده، اما مشهورترین جملهاش در جنگ ستارگان: تهدید شبح از یک فن دیگر استفاده میکند. یودا میگوید ترس به خشم میانجامد. سپس آخرین کلمه جمله را به اول جمله بعدی تبدیل میکند: خشم به نفرت میانجامد.
پیوند دادن ایدهها. آنادایپلوسیس تکرار آخرین کلمه یک بند به عنوان اولین کلمه بند بعدی است. این تکنیک حس پیشرفت منطقی و حرکت ایجاد میکند. جمله معروف یودا «ترس به خشم میانجامد. خشم به نفرت میانجامد. نفرت به رنج میانجامد» نمونهای برجسته است.
زنجیرههای فلسفی. آنادایپلوسیس میتواند دیدگاههای فلسفی مختلفی را بیان کند. جسی جکسون گفت: «رنج شخصیت میسازد؛ شخصیت ایمان میسازد؛ در نهایت ایمان ناامید نمیکند.» مالکوم ایکس گفت: «وقتی فلسفهات را تغییر دهی، الگوی فکرت تغییر میکند. وقتی الگوی فکرت تغییر کند، نگرشت تغییر میکند. وقتی نگرشت تغییر کند، الگوی رفتارت تغییر میکند و سپس به عمل میرسی.»
چسب و اتصال. آنادایپلوسیس همچنین میتواند هماهنگی و اتصال ایجاد کند، مانند یک عبارت موسیقایی تکراری. میلتون در سوگ دوستش در لیکیداس نوشت: «زیرا لیکیداس مرده است، مرده پیش از جوانی.» آنادایپلوسیس چسب و اتصال را به آهنگ «اینجا، آنجا و همهجا» از لنون و مککارتنی میدهد.
۱۰. جملات دورهای: ساختن تعلیق تا اوج
نکته جملات دورهای این است که تا وقتی به پایان نرسیدهای، تا وقتی بند یا فعلی که ساختار جمله را کامل میکند نیامده، نمیتوانی توقف کنی.
رضایت تأخیری. جمله دورهای جملهای بلند و پیچیده است که تا انتها از نظر دستوری کامل نمیشود. این تکنیک تعلیق ایجاد میکند و خواننده را مجبور میکند تا جریان فکر نویسنده را تا پایان دنبال کند. شعر «اگر» از کیپلینگ یک جمله بلند ۲۹۴ کلمهای است که ۲۷۳ کلمه آن بندهای شرطیاند.
انباشتن اسامی توسط شکسپیر. شکسپیر نیز همین ترفند را به کار برد، اما معمولاً با انباشتن اسامی روی هم. در طوفان، پروسپرو میگوید: «و مانند پارچه بیپایه این رؤیا، / برجهای ابری، کاخهای باشکوه، / معابد باشکوه، کره بزرگ خود، / بله، همه آنچه در آن است، نابود خواهد شد…»
حفظ خویشتنداری. حتی در اوج خشم حسادت، استینگ خویشتنداری کرد و فعل اصلی را برای پایان بیت در آهنگ «هر نفسی که میکشی» نگه داشت. میلتون نیز با حفر چالهای بزرگ دستوری، فعل اول بهشت گمشده را به تأخیر انداخت.
(ادامه دارد...)
آخرین بهروزرسانی::
FAQ
1. What is "The Elements of Eloquence" by Mark Forsyth about?
- Focus on Rhetorical Techniques: The book explores the classical figures of rhetoric—specific techniques and patterns used to craft memorable, persuasive, and beautiful English phrases.
- Demystifying Great Writing: Forsyth argues that great writing, from Shakespeare to pop songs, is not just about inspiration or genius, but about mastering and applying these rhetorical tricks.
- Structure and Approach: Each chapter is devoted to a different rhetorical figure, explaining its definition, history, and use, with examples from literature, music, and popular culture.
- Accessible and Entertaining: The book is written in a witty, conversational style, making complex linguistic concepts approachable and enjoyable for general readers.
2. Why should I read "The Elements of Eloquence" by Mark Forsyth?
- Unlocks the Secrets of Style: The book reveals the hidden formulas behind the most memorable lines in English, helping readers understand why certain phrases stick in the mind.
- Practical Writing Advice: By learning these rhetorical figures, readers can improve their own writing, making it more striking, persuasive, and memorable.
- Entertaining and Insightful: Forsyth’s humor and wide-ranging examples—from Shakespeare to advertising slogans—make the book both fun and enlightening.
- Appreciation of Language: It deepens readers’ appreciation for the artistry of language, showing that beauty in writing is often a matter of technique, not just inspiration.
3. What are the key takeaways from "The Elements of Eloquence"?
- Rhetoric is Learnable: Great writing is not just innate genius; it’s often the result of learned techniques and deliberate practice.
- Figures of Rhetoric Matter: Specific rhetorical devices—like alliteration, anaphora, and chiasmus—are the building blocks of memorable phrases.
- Form Over Content: The way something is said can be as important, or more so, than what is being said.
- Historical and Modern Relevance: These techniques are timeless, used by everyone from Shakespeare to modern songwriters and politicians.
4. How does Mark Forsyth define and explain rhetorical figures in "The Elements of Eloquence"?
- One Chapter per Figure: Each rhetorical device gets its own chapter, with a clear definition and explanation of how it works.
- Examples from Literature and Pop Culture: Forsyth illustrates each figure with famous lines from Shakespeare, the Bible, pop songs, movies, and more.
- Practical Demonstrations: He often rewrites ordinary sentences using the figure to show the dramatic difference in memorability and impact.
- Humorous Commentary: Forsyth’s explanations are laced with wit, making the learning process engaging and memorable.
5. What are some of the most important rhetorical figures covered in "The Elements of Eloquence"?
- Alliteration: The repetition of initial consonant sounds, making phrases catchy and memorable (e.g., "Full fathom five thy father lies").
- Polyptoton: Repeating a word in different grammatical forms (e.g., "Please Please Me").
- Antithesis: Juxtaposing contrasting ideas in balanced phrases (e.g., "It was the best of times, it was the worst of times").
- Anaphora and Epistrophe: Repeating words at the beginning or end of successive clauses for emphasis.
- Chiasmus: Mirroring words or structures for symmetry (e.g., "Ask not what your country can do for you...").
- Many More: The book covers dozens of figures, including merism, diacope, hendiadys, hyperbole, litotes, and more.
6. How does "The Elements of Eloquence" by Mark Forsyth show that great writing can be learned?
- Shakespeare as Example: Forsyth demonstrates that even Shakespeare started out poorly and improved by learning and practicing rhetorical figures.
- Historical Education: He explains that Elizabethan education focused on teaching these figures, and that writers like Shakespeare used them deliberately.
- Recipes for Memorable Lines: The book presents rhetorical figures as "recipes" that anyone can follow to craft striking phrases.
- Practice Over Inspiration: Forsyth debunks the myth of the "natural genius," emphasizing the role of technique and repetition.
7. What are some practical ways to use the advice from "The Elements of Eloquence" in my own writing?
- Identify and Apply Figures: Learn to recognize rhetorical figures and consciously use them to enhance your writing’s style and memorability.
- Experiment with Structure: Try rewriting ordinary sentences using different figures (e.g., alliteration, tricolon, anadiplosis) to see their effect.
- Focus on Form: Pay attention not just to what you say, but how you say it—structure, rhythm, and repetition can make your writing more persuasive.
- Avoid Overuse: Forsyth cautions that overusing any figure can be distracting or ridiculous; the key is to use them judiciously for maximum impact.
8. How does Mark Forsyth use humor and examples in "The Elements of Eloquence" to teach rhetorical concepts?
- Witty Commentary: Forsyth’s explanations are filled with jokes, playful asides, and tongue-in-cheek observations about language and literature.
- Pop Culture References: He draws on examples from pop songs, movies, and advertising, making the material relatable and lively.
- Parodies and Rewrites: Forsyth often rewrites famous lines or creates exaggerated examples to illustrate both the power and the pitfalls of each figure.
- Self-Deprecating Tone: The author pokes fun at himself and at the sometimes arcane world of rhetorical terminology, keeping the tone light.
9. What are some of the best quotes from "The Elements of Eloquence" and what do they mean?
- "Shakespeare was not a genius. He was, without the distant shadow of a doubt, the most wonderful writer who ever breathed. But not a genius." — Forsyth argues that Shakespeare’s greatness was due to learned technique, not innate genius.
- "Any phrase, so long as it alliterates, is memorable and will be believed even if it’s a bunch of nonsense." — Emphasizes the power of form over content.
- "A poet is not somebody who has great thoughts. That is the menial duty of the philosopher. A poet is somebody who expresses his thoughts, however commonplace they may be, exquisitely." — Highlights the importance of expression and style in poetry.
- "The figures are, to some extent, alive and well. We still use them. It’s just that we use them haphazardly." — Suggests that rhetorical figures are still present in everyday language, even if we’re not conscious of them.
10. How does "The Elements of Eloquence" by Mark Forsyth address the history and evolution of rhetorical figures?
- Ancient Origins: Forsyth traces many figures back to Ancient Greek and Roman rhetoric, showing their long-standing importance.
- Renaissance Revival: He explains how the Renaissance, especially in Elizabethan England, saw a renewed interest in rhetorical technique.
- Decline and Survival: The book discusses how the Romantic movement and modern education led to a decline in formal rhetoric, but the figures survived in popular culture.
- Ongoing Relevance: Forsyth demonstrates that these figures are still used today, often unconsciously, in everything from political speeches to advertising.
11. What are some advanced or lesser-known rhetorical figures explained in "The Elements of Eloquence"?
- Hendiadys: Using two nouns joined by "and" instead of an adjective and a noun (e.g., "sound and fury" instead of "furious sound").
- Diacope: Repetition of a word or phrase with a small intervening word or phrase (e.g., "Bond. James Bond.").
- Scesis Onomaton: A series of phrases or sentences without a main verb, often for dramatic effect.
- Prolepsis: Using a pronoun before introducing the noun it refers to, creating a sense of mystery or emphasis.
- Catachresis: Deliberate misuse or stretching of words, creating striking or jarring effects (e.g., "I will speak daggers to her, but use none").
12. How does "The Elements of Eloquence" by Mark Forsyth suggest readers approach the use of rhetorical figures in modern writing?
- Learn the Rules, Then Break Them: Forsyth encourages readers to master the figures, then use them creatively and flexibly.
- Blend Tradition and Innovation: He shows that while the figures are ancient, they can be adapted to modern contexts and styles.
- Use for Effect, Not Obscurity: The goal is to make writing more memorable and persuasive, not to show off or confuse the reader.
- Enjoy the Playfulness: Forsyth’s overall message is to take pleasure in the artistry of language, using rhetorical figures as tools for beauty and impact.
نقد و بررسی
کتاب «عناصر فصاحت» بهخاطر بررسی هوشمندانه و سرگرمکنندهی ابزارهای بلاغی در نوشتار مورد تحسین قرار گرفته است. خوانندگان از توضیحات روشن فورسایت، مثالهای جذاب و طنز او استقبال میکنند. بسیاری این کتاب را منبعی آموزنده و مفید برای بهبود مهارتهای نوشتاری خود میدانند. البته برخی نقدهایی دربارهی گاهی اغراقکردن نویسنده یا کمبود پژوهشهای اولیه مطرح کردهاند. ساختار کتاب که شامل فصلهای مرتبط به تکنیکهای مختلف بلاغی است، هم هوشمندانه و هم گاهی خستهکننده به نظر میرسد. در مجموع، این اثر به نویسندگان، علاقهمندان به زبان و کسانی که به سازوکار عبارات بهیادماندنی علاقه دارند، توصیه میشود.
Similar Books






