'I' is a Door

1. Het 'Ik' is Subtieler dan Egoïsme

Het ego, zoals genoemd door leraren van de Vedantische en Boeddhistische bevrijdingswegen als de belangrijkste hindernis, is een denkactiviteit waarin je jezelf identificeert met een extern figuur dat vervolgens kan worden gezien en beoordeeld.

Subtiliteit van het 'Ik'. Het ego, zoals vaak begrepen, wordt vaak geassocieerd met egoïsme en zelfzucht. In spirituele contexten, met name binnen de Vedantische en Boeddhistische leerstellingen, verwijst het ego echter naar een subtieler fenomeen: de denkactiviteit van identificatie met een extern figuur. Deze identificatie leidt tot zelfbewustzijn en een constante vergelijking met anderen, wat een gevoel van scheiding creëert en spontaniteit belemmert.

Vergelijking en zelfbeeld. Dit subtiele 'Ik' gedijt op vergelijkingen, waarbij het zichzelf voortdurend evalueert aan de hand van externe normen. Het bouwt een zelfbeeld op dat weerstand biedt tegen ontbinding, zich vastklampend aan meningen en een geconstrueerde persona in stand houdend. Dit onderhoud van een zelfbeeld is wat we de 'persoon' noemen; het is het behoud van een zelfbeeld.

Het 'Ik' versus egoïsme. Terwijl egoïsme zich manifesteert als uiterlijke zelfzucht, wordt het subtiele 'Ik' gekenmerkt door een interne strijd, een zelfbewustzijn dat levendigheid belemmert. Het erkennen van dit onderscheid is cruciaal voor degenen die bevrijding zoeken, aangezien het enkel aanpakken van uiterlijke egoïsme onvoldoende is om het diepere, meer doordringende gevoel van zelf te ontmantelen.

2. 'Ik' is een Vergelijkende Term

Dezelfde term die afgekeurd moet worden omdat hij een vergissing aanduidt, wordt kennelijk ook gebruikt om het hoogste principe aan te duiden.

Dualiteit van 'Ik'. De term 'Ik' is inherent vergelijkend, in staat om zowel het ego, een bron van illusie en lijden, als het hoogste principe, de ultieme realiteit, aan te duiden. Deze dualiteit is evident in verschillende spirituele tradities, waar 'Ik' soms wordt verworpen als een verkeerde identificatie en andere keren wordt omarmd als een aanwijzing naar het goddelijke.

Voorbeeld uit Dzogchen. In Dzogchen, de radicale non-dualistische kern van het Tibetaans Boeddhisme, wordt de term 'Ik' gebruikt om het hoogste principe aan te duiden, als de 'majesteitelijke creativiteit van het universum'. Dit staat in contrast met andere Boeddhistische leerstellingen die het gebruik van 'Ik' ontmoedigen om de illusie van een gescheiden zelf te vermijden.

Monotheïstische religies. Evenzo wordt in monotheïstische religies 'Ik' vaak in de mond gelegd van het Ultieme, of het Opperste Wezen, in de geschriften van de verschillende monotheïstische religies; het lijkt erop dat 'Ik' in oorsprong zelfs tot zijn naam behoort. Dit benadrukt de complexe en veelzijdige aard van de term 'Ik', zijn vermogen om zowel het beperkte zelf als de grenzeloze realiteit te vertegenwoordigen.

3. 'Onderzoek' Onthult Niet-Bestaande

‘Je zult ontdekken dat het niet bestaat.’

De illusie van het 'Ik'. Ramana Maharshi benadrukte dat het 'Ik' (aham-kara), of de 'Ik-gedachte' (aham-vritti), "gedood" of "vernietigd" moet worden. Deze terminologie kan echter misleidend zijn, omdat het een agressief innerlijk conflict suggereert. De ware bedoeling is niet om een werkelijk entiteit te elimineren, maar om de oorsprong ervan te ontdekken en daar te verblijven.

De 'knop in het Hart'. Ramana beschreef het 'Ik' als een 'knop' (granthi) in het Hart, een verbinding tussen Bewustzijn en niet-sentiente materie. Deze knop is de wortel van identificatie met het lichaam en de bron van lijden. De sleutel tot het ontwarren van deze knop is niet geweld, maar puur kijken, een frisse en onbevooroordeelde observatie van de 'Ik-persoon'.

Het verdwijnende ego. Door de 'Ik-persoon' nauwkeurig te onderzoeken, ontdekt men dat deze niet onafhankelijk bestaat. Het is een ongrijpbare schakel die alleen voortduurt zolang deze niet wordt onderzocht. Als een vreemdeling die wordt aangezien voor een belangrijke gast, verdwijnt het ego wanneer het wordt onderworpen aan onderzoek, waardoor de illusoire aard ervan wordt onthuld.

4. 'Ik' is Altijd het Geval

In feite is datgene wat we een ‘object’ noemen (of het nu een materieel object is, zintuiglijk waarneembaar, of een psychisch object, een gedachte) altijd een gelijktijdig bestaan van subject en object, aham en idam (‘Ik’ en ‘dit’).

Altijd aanwezige aspect. Ramana Maharshi benadrukte het altijd aanwezige, zelf-luminescente aspect binnen 'Ik', het Bewustzijn dat voortdurend puur blijft, onaangetast door verstrengeling. Ondanks de knop tussen Bewustzijn en het fysieke lichaam, is Bewustzijn als zodanig voortdurend puur gebleven, niet verstrikt met iets dan ook. We worden uitgenodigd om te erkennen en te begrijpen dat het ‘Ik’ feitelijk altijd 'gemaakt' is van Bewustzijn als zodanig.

Aham-idam. De 'Ik'-gedachte (aham-vritti) is een combinatie van 'Ik' (aham) met een object, een 'dit' (idam). Dit creëert een continue draaikolk van 'dit's, waarbij het 'Ik' zich ermee identificeert en zich ervan afscheidt. Echter, binnen deze combinatie blijft aham altijd hetzelfde, enkelvoudig en ononderbroken.

Verblijven bij het subject. Het advies is om bij aham, 'Ik', te blijven, en het wordt steeds purer, en minder afgeleid door overtuigingen zoals ‘ik ben dit’, ‘ik doe het goed’, ‘ik ben waardeloos’, enzovoort. Door deze instructies te volgen, herken je de aanwezigheid van puur ‘Ik’, altijd subject, zelf-luminescent, licht gevend vanuit zichzelf naar wat ook een object is. Vanuit zichzelf? Ja, vanuit hetZelf, want hoe meer je vraagt naar de bron van ‘Ik’, hoe meer je kunt zien dat het ‘Ik’ feitelijk slechts ‘Ik’ is, totaal objectloos, stralend, continu ‘Ik, Ik, Ik, Ik, Ik, Ik, Ik’.

5. Het 'Ik' Heeft Geen Vervanging Nodig

Het ‘Ik’ werpt de illusie van ‘Ik’ af en blijft toch als ‘Ik’.

Geen vervanging nodig. Er is geen "slecht" 'Ik' dat vernietigd moet worden en vervangen door een "schoon" of "puur" 'Ik'. Het 'Ik' is altijd hetzelfde, zelf-luminescent en voortdurend aanwezig. De term 'vernietigen' (nasha) verwijst naar de 'Ik'-gedachte (aham-vritti), de verstrengeling van 'Ik' met een object (aham-idam), de neiging van het 'Ik' om zichzelf als een object voor te stellen.

Paradox van Zelfrealisatie. Het 'Ik' werpt de illusie van 'Ik' af en blijft toch als 'Ik'. Dit is de paradox van Zelfrealisatie, waar de 'Ik'-gedachte wordt vernietigd, maar het pure 'Ik' blijft. De gerealiseerden zien hier geen tegenstrijdigheid in.

Intuïtief 'Ik'. Er is altijd maar één 'Ik', maar wat van tijd tot tijd opkomt is de vergiste 'Ik'-gedachte. Het intuïtieve 'Ik' blijft altijd Zelf-stralend, zelfs voordat het manifesteert. De sleutel is om het 'Ik'-'Ik' altijd in het oog te houden, de aanwezigheid van puur ‘Ik’ te herkennen, altijd subject, zelf-luminescent, licht gevend vanuit zichzelf naar wat ook een object is.

6. Het 'Ik'-Principe is de Ultieme Realiteit

Het ‘Ik’-Principe is de enige ultieme Realiteit.

Synoniem voor het Absolute. Atmananda beschouwde het 'Ik'-Principe als een synoniem voor de Ultieme Realiteit, het Absolute. Het is wat werkelijk bedoeld wordt met het woord 'Ik', voorafgaand aan enige mentale beweging of framing. Hij gaf de voorkeur aan de term 'Ik'-Principe omdat hij vond dat het woord ‘Ik’ de minste kans heeft om verkeerd begrepen te worden.

Voorafgaand aan mentale beweging. Wat ‘Ik’ als zodanig werkelijk is, precies, is voorafgaand aan enige mentale beweging of framing. Met uitdrukkingen als ‘in zichzelf’ en ‘als zodanig’ stopt de taal. Iets verwijst naar zichzelf. Iets als zodanig verandert niet het volgende moment in iets anders. Het is de constante factor in het altijd veranderende, het is zijn eigen ware natuur. Het is niet afhankelijk van iets anders.

Objectief versus subjectief. Atmananda gebruikte de termen objectief en subjectief op een unieke manier. Objectief verwijst naar alles wat kan worden waargenomen, terwijl subjectief verwijst naar datgene wat slechts Subject is, datgene wat per definitie niet kan worden waargenomen en dat voortdurend verlicht wat het object is. Dit betekent dat het onderzoek naar iets ‘binnenin’ als een vindbare ‘essentie’ of ‘kern’ nooit enige inzicht zal bieden in het Ultieme.

7. Guru Bestaat in de Dualistische Sfeer

Denk aan je Guru alleen in de dualistische sfeer.

Advaita en de Guru. Atmananda benadrukte dat advaita, non-dualiteit, niet van toepassing is op de relatie tussen leraar en student. Hij beschouwde het als een valkuil om te vroeg te beweren dat 'alles Bewustzijn is' in een wereldse of relationele omgeving, en hij bleef 'verschil' aanwijzen zolang dit de ware staat van zaken was voor de student.

Devotionele houding. Atmananda beschouwde een devotionele houding als een grote hulp, maar alleen ten opzichte van je eigen Guru. Hij waarschuwde tegen soortgelijke devotionele avances naar enige andere vorm, of het nu van God of van een mens is.

Strikte relatie. Een discipel zou nooit tegelijkertijd trouw moeten zweren aan twee gurus, aangezien het accepteren van meer dan één guru tegelijk zelfs gevaarlijker is dan helemaal geen te hebben. Deze strikte en dualistische benadering van de relatie tussen student en guru benadrukt het belang van onderscheidingsvermogen en gepast gedrag op verschillende niveaus van realiteit.

8. Alle Activiteiten Vereren 'Ik'

Ik ben pure geluk. Alle activiteiten van de zintuigen en de geest zijn gericht op geluk. Dus zijn al hun activiteiten puja [handelingen van aanbidding] gedaan aan Mij.

Bewustzijn spreekt. Atmananda gebruikte een schrijfstijl waarin het Bewustzijn zelf spreekt, de lezer uitnodigend om dingen te bekijken vanuit het perspectief van 'Ik' als de enige en enige Realiteit. Dit perspectief onthult dat elk object, waar het ook geplaatst is, 'Mij' bevestigt, en dat 'Ik' Mijzelf overal en in alles geniet.

Gedachten en gevoelens. Gedachten en gevoelens rijzen en dalen in 'Mij', en 'Ik' ben hun onveranderlijke Getuige. 'Ik' ben het Licht van Bewustzijn in alle gedachten en waarnemingen en het Licht van Liefde in alle gevoelens. Dit begrip transformeert de manier waarop we onze innerlijke ervaringen waarnemen.

Puja aan 'Ik'. Alle activiteiten van de zintuigen en de geest zijn gericht op geluk, dus zijn al hun activiteiten puja (handelingen van aanbidding) gedaan aan 'Mij'. 'Ik' ben altijd in rust, onverschillig deze puja waarnemend. Zodra ze begrijpen dat ze door hun activiteiten puja aan 'Mij' doen, en in passiviteit liggen ze Mij aan te raken, eindigt al hun lijden.

9. Werkelijke Natuur is Altijd Aanwezig

Wanneer je in diepe slaap bent, ben je in je Werkelijke Natuur.

Onveranderlijke Realiteit. Atmananda bracht het begrip over dat er een omkering kan plaatsvinden in ons denken en spreken over onszelf. We kijken al vanuit datgene waar we naar op zoek zijn; we hoeven echt nergens heen te gaan. Al mijn denken 'streeft' in Mijn richting, om te arriveren bij een ontbinding in de vrede die ik ben, en deze richting in Mijn richting is geen aanval.

Alle toestanden van zijn. De werkelijke natuur van gedachten is Bewustzijn, en de ware natuur van gevoelens is Geluk. Wanneer een gedachte of gevoel opkomt, ben je in je Werkelijke Natuur als Bewustzijn en Geluk.

Onontkoombare Natuur. Wanneer je in diepe slaap bent, ben je in je Werkelijke Natuur. Wanneer je in diepe droefheid bent, ben je in je Werkelijke Natuur. Wanneer je in extreme onverschilligheid bent, of wanneer je doodsbang bent, ben je in je Werkelijke Natuur. Ik ben nooit beroofd van mijn Werkelijke Natuur, ik kan er nooit aan ontsnappen.

10. 'Ik Ben' is Vijand en Vriend

Die kennis van ‘Ik ben’ is de grootste vijand en de grootste vriend.

Paradox van 'Ik ben'. Nisargadatta Maharaj presenteerde het concept van 'de kennis ik ben', of 'ik ben-zijn', als zowel het ultieme medicijn als de ziekte zelf. Dit concept wijst op de basis en eenvoudige kennis of het gevoel van zijn, van bewust aanwezig zijn.

De aanraking van zijn. Het gevoel van 'ik ben' is een universeel principe, aanwezig op exact dezelfde manier in elk wezen, voorafgaand aan de interpretatie 'ik ben Jan' of 'ik ben Ann'. Dit gevoel van 'ik ben' is een aanraking, een eerste trilling, een meest subtiele soort aanraking die Nisargadatta 'bewustzijn' noemde, het principe 'ik ben'.

Aanbidding en verzoening. Hoewel het misschien je grootste vijand is, zou je het goed doen om het volledig te aanbidden. Dus of het nu illusie is of niet, op dit moment doet het er helemaal niet toe, want uiteindelijk is het alleen God, het altijd scheppende principe dat alles voortbrengt. Het is waar dat dit betekent dat je verleid kunt worden om je aan een vorm vast te klampen, maar evenzeer kun je door hetzelfde principe bevrijd worden van deze hechting.

11. Aanbid de Aanraking van 'Ik Ben'

‘Jij bent’, dat zelf is de atman.

Atman als God. Aanbid atman als de God; er is niets anders. Je aanbidt alleen dat principe; er hoeft verder niets gedaan te worden. Deze kennis ‘jij bent’ zal leiden naar het hoogste, naar het Ultieme.

Continue herinnering. Je moet voortdurend herinneren, ‘kauw de cud’. Je moet er voortdurend over nadenken. Dit betekent dat je volledig samensmelt met dit zijn, met deze primaire trilling.

Samensmelten met zijn. Neem al je passie mee naar deze onlokalisierbare ‘plaats’, juich deze trilling toe en maak je geen zorgen over het feit dat dit nog steeds een vorm van dualiteit is, een vorm van energie of ‘lichaamelijkheid’. Aanbid Haar, juich Haar toe, houd niets tegen, geef jezelf volledig aan Haar, zodat je met Haar kunt smelten. Dan toont Zij je, binnen de samensmelting, dat ‘twee’ is opgehouden te bestaan.

12. Ervaring is het Laatste Object

De Guru, God, je eigen kennis [‘ik ben’] – deze drie zijn één.

Het laatste object. 'Ik ben' is één. Het is één Object. We kunnen het ook anders uitdrukken, namelijk dat het het laatste object is. Dit laatste object is hetzelfde in iedereen. Er is geen enkel verschil in ‘ik ben’ in de verscheidenheid van individuen.

Vrijheid van fascinatie. Hier verblijvend, ben je al vrij van fascinatie. Naar dit ene Object verwijzen de bekende woorden: "De Guru, God, je eigen kennis [‘ik ben’] – deze drie zijn één."

De getuige. Zolang er een object verschijnt, is er een Getuige ervan – Jij bent Dat. Jij zelf bent geen object. Je kijkt voortdurend al vanuit Jezelf, dat wil zeggen, vanuit Licht, je eigen Luminositeit. De ‘Getuige’ is niet iets dat als zodanig bestaat – het bestaat alleen wanneer er een object verschijnt.

Laatst bijgewerkt: February 23, 2025