Fake Heroes

1. Ηρωισμός: Έμφυτες Πράξεις έναντι Κατασκευασμένων Μύθων

Ο «Παράγοντας Autrey» είναι, τελικά, ένας «έμφυτος ηρωισμός» και αυτό διαφέρει σημαντικά από τους κοινωνικούς ήρωες,² όπως ο Αχιλλέας, ο Νέλσον, ο Ουάσινγκτον, ο Τσε Γκεβάρα, ο Καπετάνιος Σκοτ και ακόμη και ο Μάο Τσετούνγκ, που όλοι επέλεξαν συνειδητά τον ηρωικό δρόμο.

Δύο τύποι ηρώων. Το βιβλίο διακρίνει τον έμφυτο ηρωισμό, που εκδηλώνεται με αυθόρμητες, ανιδιοτελείς πράξεις όπως αυτή του Γουέσλι Ότρι που πηδά στις γραμμές του μετρό για να σώσει έναν άγνωστο, από τον κοινωνικό ηρωισμό, ο οποίος συχνά αποτελεί επιλεγμένη πορεία που καθοδηγείται από φιλοδοξία, κοινωνική θέση ή ιδεολογία. Η πράξη του Ότρι ήταν ενστικτώδης, χωρίς σκέψη για ανταμοιβή ή προσωπική ασφάλεια, ακόμη και θέτοντας σε κίνδυνο την ασφάλεια της δικής του οικογένειας για χάρη ενός ξένου. Αυτό έρχεται σε έντονη αντίθεση με πρόσωπα που αναζητούσαν ενεργά τη δόξα ή αναδείχθηκαν από την κοινωνία για συγκεκριμένους ρόλους ή επιτεύγματα.

Η ανάγκη της κοινωνίας για ήρωες. Οι κοινωνίες δημιουργούν και προωθούν ήρωες για να ενσαρκώσουν επιθυμητές αξίες, να εμπνεύσουν και να ενώσουν τους ανθρώπους, ειδικά σε περιόδους κρίσης ή εθνικής αβεβαιότητας. Αυτοί οι κοινωνικοί ήρωες, είτε είναι στρατιωτικοί ηγέτες, πολιτικοί ή πολιτιστικές προσωπικότητες, επιλέγονται προσεκτικά και οι αφηγήσεις τους διαμορφώνονται ώστε να ταιριάζουν σε ένα συγκεκριμένο πρότυπο. Ο ηρωισμός τους δεν αφορά μια μοναδική, αυθόρμητη πράξη, αλλά μια κατασκευασμένη εικόνα που εξυπηρετεί έναν συλλογικό σκοπό.

Η σημασία του κινήτρου. Αν και και οι δύο τύποι προσώπων μπορεί να εκτελέσουν γενναίες ή σημαντικές πράξεις, τα υποκείμενα κίνητρά τους διαφέρουν. Οι έμφυτοι ήρωες ενεργούν από άμεση ενσυναίσθηση ή ένστικτο, ενώ οι κοινωνικοί ήρωες συχνά ακολουθούν μια πορεία που πιστεύουν ότι θα οδηγήσει σε αναγνώριση, εξουσία ή την εκπλήρωση ενός μεγάλου οράματος. Η κατανόηση αυτής της διάκρισης αποκαλύπτει τα σύνθετα στρώματα πίσω από το ποιον επιλέγουμε να τιμήσουμε και γιατί.

2. Η Δύναμη της Προπαγάνδας και των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης στη Δημιουργία Ηρώων

Η καλύτερη προπαγάνδα μας κολακεύει, παίζει με τις προκαταλήψεις μας και μετατρέπει την άλλη πλευρά σε τέρας.

Διαμόρφωση της αντίληψης. Από τον πρώιμο κινηματογράφο μέχρι τα σύγχρονα κοινωνικά μέσα, τα μέσα ενημέρωσης και η προπαγάνδα υπήρξαν ισχυρά εργαλεία στη διαμόρφωση αφηγήσεων ηρώων και στην επιρροή της κοινής γνώμης. Οι πρώτοι κινηματογραφιστές έμαθαν γρήγορα να χειραγωγούν την πραγματικότητα για να δημιουργήσουν συναρπαστικές ιστορίες, μια τεχνική που αργότερα τελειοποιήθηκε για προπαγανδιστικούς σκοπούς κατά τη διάρκεια πολέμων. Ταινίες όπως «Η Μάχη του Σομ» ή «Reach for the Sky» συνδύαζαν σκηνές στημένες με πραγματικά πλάνα ή παρουσίαζαν επιλεκτικά γεγονότα για να δημιουργήσουν τις επιθυμητές εντυπώσεις ηρωισμού και εθνικού χαρακτήρα.

Δημιουργία διασημοτήτων. Η άνοδος του κινηματογράφου δημιούργησε ακούσια τη σύγχρονη διασημότητα, μετατρέποντας ηθοποιούς και δημόσια πρόσωπα σε εικονικές μορφές πάνω στις οποίες το κοινό προβάλλει τις επιθυμίες του. Αυτό το φαινόμενο ξεπερνά την ψυχαγωγία, καθώς η προσοχή των μέσων μπορεί να αναδείξει άτομα σε ηρωική κατάσταση, μερικές φορές μέσα σε μια νύχτα, όπως συνέβη με τον Γουέσλι Ότρι που έγινε ο «Υπεράνθρωπος του Μετρό». Αυτή η φήμη που τροφοδοτείται από τα μέσα μπορεί να είναι παροδική και συχνά μετατρέπει το άτομο σε εμπόρευμα.

Έλεγχος της αφήγησης. Η προπαγάνδα λειτουργεί απλοποιώντας πολύπλοκες πραγματικότητες, αναδεικνύοντας ευνοϊκές πτυχές και δαιμονοποιώντας τους αντιπάλους. Εκμεταλλεύεται συναισθηματικές αντιδράσεις και γνωστικές προκαταλήψεις, όπως το «alief», για να κάνει το κοινό να πιστέψει ό,τι βλέπει, ακόμη και όταν πρόκειται για κατασκευασμένη πραγματικότητα. Αυτή η δύναμη επιτρέπει τη σκόπιμη δημιουργία εθνικών ηρώων και την καταστολή δυσάρεστων αληθειών, διαμορφώνοντας τη συλλογική μνήμη για γενιές.

3. Το Ταξίδι του Ήρωα: Ένα Αφηγηματικό Πρότυπο για τη Δημιουργία Μύθων

Ο Αμερικανός συγγραφέας Τζόζεφ Κάμπελ χρησιμοποίησε τον όρο μονομύθος (ταξίδι του ήρωα) για να περιγράψει αυτό το αρχέτυπο στο εξαιρετικά επιδραστικό βιβλίο του του 1949, «Ο Ήρωας με τα Χίλια Πρόσωπα»...

Παγκόσμια αφηγηματική δομή. Ο μονομύθος, ή ταξίδι του ήρωα, αποτελεί ένα θεμελιώδες μοτίβο αφήγησης που συναντάται σε πολιτισμούς και εποχές, περιγράφοντας την αναχώρηση του πρωταγωνιστή από τον συνηθισμένο κόσμο, την αντιμετώπιση δοκιμασιών και μεταμορφώσεων, και την επιστροφή με νέα σοφία ή δύναμη. Αυτή η δομή αντηχεί βαθιά στην ανθρώπινη εμπειρία, αντανακλώντας προκλήσεις και ανάπτυξη στη δική μας ζωή, από τις καθημερινές μετακινήσεις μέχρι σημαντικές αλλαγές ζωής.

Εφαρμογή του αρχέτυπου. Αυτό το αφηγηματικό πρότυπο δεν περιορίζεται σε αρχαίους μύθους ή μυθοπλασία· εφαρμόζεται συνειδητά ή ασυνείδητα σε πραγματικά πρόσωπα για να διαμορφώσει τη δημόσια αντίληψη και την κληρονομιά τους.

• Η διάσωση στο μετρό από τον Γουέσλι Ότρι μπορεί να αποτυπωθεί στον κύκλο του μονομύθου, από την καθημερινή ζωή του μέχρι την αντιμετώπιση του θανάτου και την επιστροφή του μεταμορφωμένου από τη φήμη.
• Πολιτικά πρόσωπα χρησιμοποιούν αυτή τη δομή για να πλαισιώσουν τις προσωπικές τους ιστορίες και εκστρατείες, παρουσιάζοντας τον εαυτό τους ως πρωταγωνιστές που ξεπερνούν εμπόδια για το συλλογικό καλό.
• Ακόμη και ιστορικές αφηγήσεις, ιδιαίτερα εθνικές ιστορίες, συχνά πλαισιώνουν βασικά πρόσωπα και γεγονότα μέσα σε αυτό το ηρωικό τόξο, απλοποιώντας πολύπλοκες πραγματικότητες σε συναρπαστικές αφηγήσεις.

Διαμόρφωση συλλογικής μνήμης. Με το να εντάσσουν τα άτομα στο πρότυπο του μονομύθου, οι ιστορίες τους γίνονται πιο προσιτές, αξέχαστες και εμπνευστικές, εδραιώνοντας τη θέση τους στη συλλογική μνήμη. Αυτή η αφηγηματική δύναμη μπορεί να αναδείξει πρόσωπα σε εμβληματική κατάσταση, κάνοντάς τα να φαίνονται μεγαλύτερα από τη ζωή και ενισχύοντας την ιδέα μιας προδιαγεγραμμένης ηρωικής μοίρας, ακόμη και όταν οι πραγματικές τους ζωές ήταν πολύ πιο σύνθετες και αντιφατικές.

4. Οι Άβολες Αλήθειες Αφαιρούνται από τους Μύθους των Ηρώων

Αυτή είναι η ζωή του Τζακ Κένεντι με όλα τα κακά κομμάτια κομμένα.

Επιλεκτική αφήγηση. Οι αφηγήσεις ηρώων, ιδιαίτερα αυτές που κατασκευάζονται από κοινωνίες ή άτομα που επιδιώκουν να ελέγξουν την εικόνα τους, συχνά περιλαμβάνουν τη σκόπιμη παράλειψη ή υποβάθμιση αρνητικών ή δυσάρεστων αληθειών. Αυτή η επιλεκτική επεξεργασία δημιουργεί μια γυαλισμένη, ιδεατή εκδοχή του προσώπου, απαλλαγμένη από ελαττώματα που θα μπορούσαν να αμαυρώσουν την ηρωική του εικόνα. Ο στόχος είναι να παρουσιαστεί ένα πρόσωπο άξιο θαυμασμού και μίμησης, ακόμη και αν αυτό σημαίνει θυσία της ακρίβειας.

Παραδείγματα κρυφών ελαττωμάτων:

• Οι χρόνιες ασθένειες, η εκτεταμένη χρήση ναρκωτικών και οι πολυάριθμες εξωσυζυγικές σχέσεις του Τζον Φ. Κένεντι αποκρύφτηκαν προσεκτικά για να διατηρηθεί η εικόνα του νεανικού ζωντάνιας και ηθικής ακεραιότητας.
• Ο ρατσισμός, η εκφοβιστική συμπεριφορά και οι αμφιλεγόμενες τακτικές αποφάσεις του Ντάγκλας Μπέιντερ αγνοήθηκαν υπέρ της εικόνας του ως ατρόμητου, ακρωτηριασμένου πιλότου-άσου.
• Ο βαθύς αντισημιτισμός, η συνεργασία με τους Ναζί και οι αδίστακτες επιχειρηματικές πρακτικές της Κοκό Σανέλ συχνά παραβλέπονται υπέρ της φήμης της ως εικονίδας της μόδας.

Προστασία του μύθου. Η απόφαση να αφαιρεθούν οι άβολες αλήθειες καθοδηγείται από διάφορους παράγοντες, όπως η προστασία της κληρονομιάς του ατόμου, η διατήρηση της εμπιστοσύνης του κοινού σε θεσμούς ή εθνικές αφηγήσεις και η αποφυγή σκανδάλων. Αυτή η διαδικασία αναδεικνύει ότι πολλοί εορταζόμενοι ήρωες δεν είναι απλώς πρόσωπα που έπραξαν μεγάλα κατορθώματα, αλλά προσεκτικά επιμελημένα «μάρκες» των οποίων οι ατέλειες έχουν σκόπιμα σβηστεί από την ιστορία.

5. Η Κοινωνική Θέση και η Εξουσία Προστατεύουν τους Ψεύτικους Ήρωες από την Κριτική

Η φήμη της επίσης τύφλωσε τον κόσμο από τις πραγματικά απαράδεκτες απόψεις της για τις γυναίκες και τα δικαιώματά τους πάνω στο σώμα τους.

Ανοσία μέσω επιρροής. Άτομα με υψηλή κοινωνική θέση, πλούτο ή εξουσία συχνά προστατεύονται από την κριτική και τις συνέπειες που αντιμετωπίζουν οι απλοί άνθρωποι για παρόμοιες πράξεις. Η θέση τους τους παρέχει ένα βαθμό ανοσίας, επιτρέποντάς τους να εμπλέκονται σε αμφιλεγόμενες ή βλαβερές συμπεριφορές με μειωμένο κίνδυνο λογοδοσίας. Αυτή η προστασία συχνά διευκολύνεται από θεσμούς και άτομα που ωφελούνται από τη σχέση τους με το ισχυρό πρόσωπο.

Παραδείγματα προστασίας:

• Οι σχέσεις της Κοκό Σανέλ με τη βρετανική αριστοκρατία και η φήμη της ως εικονίδας της μόδας πιθανότατα την βοήθησαν να αποφύγει τη δίωξη για συνεργασία με τους Ναζί.
• Η διασημότητα του Τζίμι Σάβιλ, το φιλανθρωπικό του έργο και οι σχέσεις του με το BBC, τα νοσοκομεία και ακόμη και τη Βασιλική Οικογένεια του επέτρεψαν να διαπράξει φρικτές κακοποιήσεις επί δεκαετίες χωρίς να συλληφθεί.
• Η Βρετανική Βασιλική Οικογένεια, παρά ιστορικά περιστατικά τυραννίας, ανικανότητας και προσωπικών αποτυχιών, διατηρεί την κοινωνική της θέση και αποφεύγει σημαντική κριτική λόγω παράδοσης, σεβασμού των μέσων και συμβολικού ρόλου.

Συνεργασία θεσμών. Θεσμοί όπως τα μέσα ενημέρωσης, οι πολιτικές δομές και ακόμη και θρησκευτικές οργανώσεις μπορούν να γίνουν συνεργοί στην προστασία ισχυρών προσώπων, υποβαθμίζοντας σκάνδαλα, αγνοώντας αποδείξεις ή προτάσσοντας τη φήμη έναντι της αλήθειας. Αυτή η δυναμική αποκαλύπτει ότι ο ηρωισμός και η κακία δεν είναι πάντα ξεκάθαρα, και ότι οι κοινωνικές δομές μπορούν να επιτρέψουν σε βαθιά ελαττωματικά άτομα να διατηρήσουν μια εικόνα αρετής ενώ αποφεύγουν τις συνέπειες.

6. Η Ηρωική Αποτυχία Συχνά Υπερβαίνει την Ήσυχη Ικανότητα

Ο αιώνιος έρωτας της πατρίδας μου με την ηρωική αποτυχία είναι στην πραγματικότητα σύμπτωμα εκείνης της βρετανικής ασθένειας που ονομάζεται εξαιρετισμός.

Ο ρομαντισμός του καταδικασμένου. Σε ορισμένους πολιτισμούς, ιδιαίτερα στη Βρετανία, υπάρχει μια ιδιόμορφη τάση να γιορτάζονται εντυπωσιακές αποτυχίες, ειδικά αυτές που περιλαμβάνουν αυτοθυσία ή ευγενείς αλλά τελικά μάταιες προσπάθειες, περισσότερο από την ήσυχη ικανότητα ή τα επιτυχημένα αλλά λιγότερο δραματικά επιτεύγματα. Αυτή η ρομαντικοποίηση της αποτυχίας συχνά αναδεικνύει πρόσωπα σε εμβληματική κατάσταση, αθάνατα σε μνημεία, ποιήματα και δημοφιλείς αφηγήσεις.

Παραδείγματα εορταζόμενων αποτυχιών:

• Ο Καπετάνιος Σκοτ και η ομάδα του τιμώνται για την τραγική, καταδικασμένη προσπάθειά τους στον Νότιο Πόλο, παρά τον αμφίβολο σχεδιασμό και το γεγονός ότι νικήθηκαν από έναν πιο ικανό αντίπαλο.
• Η καταστροφική αποστολή του Σερ Τζον Φράνκλιν στον Αρκτικό Κύκλο, που κατέληξε σε κανιβαλισμό, θυμάται με αγάλματα και μνημεία, ενώ ο άνδρας που ανακάλυψε τη μοίρα του, ο Τζον Ρέι, αρχικά γελοιοποιήθηκε.
• Ο θάνατος του Λόρδου Νέλσον τη στιγμή της νίκης εδραίωσε τον θρύλο του, ίσως περισσότερο από την ίδια τη νίκη.
• Η Εφόρμηση της Ελαφράς Ταξιαρχίας, ένα στρατιωτικό λάθος, έγινε θέμα διάσημης ποίησης που υμνεί το θάρρος των στρατιωτών παρά την άσκοπη απώλεια ζωών.

Απόκρυψη της ικανότητας. Αυτή η εστίαση στην ηρωική αποτυχία συχνά επισκιάζει τα επιτεύγματα εκείνων που πέτυχαν μέσω προσεκτικού σχεδιασμού, προσα

Last updated: May 13, 2025