Groundwork of the Metaphysics of Morals

1. اراده‌ی خوب: بنیاد بی‌قید و شرط اخلاق

اراده‌ی خوب به خاطر تأثیرات یا دستاوردهایش خوب نیست، بلکه تنها به خاطر اراده‌اش، یعنی به خاطر خودِ آن خوب است.

ارزش ذاتی. کانت استدلال می‌کند که تنها چیزی که بدون قید و شرط خوب است، اراده‌ی خوب است. برخلاف استعدادها، هوش یا حتی خوشبختی، اراده‌ی خوب به خاطر پیامدها یا مفید بودنش در دستیابی به اهداف دیگر خوب نیست. ارزش آن ذاتی و بی‌قید و شرط است.

فراتر از پیامدها. ارزش اخلاقی یک عمل به نتیجه یا موفقیت آن در دستیابی به هدف مطلوب بستگی ندارد. بلکه، این ارزش به کیفیت اراده‌ای که عمل را تحریک می‌کند، بستگی دارد. حتی اگر یک عمل نتواند به هدف مورد نظر خود برسد، اگر از اراده‌ی خوب ناشی شده باشد، می‌تواند هنوز هم از نظر اخلاقی خوب باشد.

هدف عقل. کانت پیشنهاد می‌کند که اگر طبیعت به ما عقل داده است، این عقل به‌طور اصلی برای دستیابی به خوشبختی نیست، زیرا ما در این زمینه چندان خوب نیستیم. بلکه، هدف واقعی عقل تولید اراده‌ی خوب است که بالاترین خیر و هدف نهایی وجود انسانی است.

2. وظیفه: عمل از روی احترام به قانون اخلاقی

وظیفه ضرورت عملی است که از روی احترام به قانون انجام می‌شود.

عمل از روی وظیفه. کانت بین عمل مطابق با وظیفه و عمل از روی وظیفه تمایز قائل می‌شود. یک عمل تنها زمانی ارزش اخلاقی دارد که از حس وظیفه انجام شود، یعنی زمانی که عامل به خاطر احترام به خود قانون اخلاقی، نه به خاطر تمایل یا منافع شخصی، عمل کند.

قانون اخلاقی. وظیفه بر اساس اقتدار خارجی یا کنوانسیون‌های اجتماعی نیست، بلکه بر اساس قانون اخلاقی است که اصول عقل است و بر تمام موجودات عقلانی الزام‌آور است. این قانون از بیرون تحمیل نمی‌شود، بلکه قانونی است که ما به عنوان عاملان عقلانی به خود می‌دهیم.

احترام به قانون. عمل از روی وظیفه شامل نوع خاصی از انگیزه است: احترام به قانون اخلاقی. این احترام احساس یا عاطفه نیست، بلکه شناخت عقلانی از اقتدار قانون اخلاقی و تعهد به عمل مطابق با آن است.

3. امر مطلق: قانون جهانی عمل

تنها بر اساس آن اصل عمل کن که می‌توانی همزمان بخواهی که به یک قانون جهانی تبدیل شود.

اصل عالی. امر مطلق اصل بنیادی اخلاق است که از مفهوم وظیفه مشتق می‌شود. این یک اصل واحد و جهانی است که به تمام موجودات عقلانی، صرف‌نظر از خواسته‌ها یا شرایط فردی‌شان، اعمال می‌شود.

جهانی‌سازی. امر مطلق ایجاب می‌کند که ما تنها بر اساس اصولی عمل کنیم که می‌توانیم به‌طور عقلانی بخواهیم به قوانین جهانی تبدیل شوند. این بدان معناست که اعمال ما باید با این ایده سازگار باشد که دیگران نیز می‌توانند بر اساس همان اصل عمل کنند.

آزمون اصول. برای تعیین اینکه آیا یک اصل از نظر اخلاقی مجاز است یا نه، باید از خود بپرسیم که آیا می‌توانیم به‌طور عقلانی بخواهیم که همه بر اساس آن اصل عمل کنند. اگر جهانی‌سازی اصل به تناقض منجر شود یا امکان عمل را زیر سؤال ببرد، آنگاه آن اصل از نظر اخلاقی مجاز نیست.

4. انسانیت به عنوان هدف: احترام به طبیعت عقلانی

بنابراین عمل کن که انسانیت را، چه در وجود خودت و چه در وجود دیگران، همیشه به عنوان یک هدف استفاده کنی، هرگز تنها به عنوان وسیله.

طبیعت عقلانی. کانت استدلال می‌کند که موجودات عقلانی به خاطر ظرفیت خود برای عقل و خودمختاری، ارزش منحصر به فردی دارند که به مفید بودن یا توانایی آن‌ها در برآورده کردن خواسته‌ها کاهش نمی‌یابد. این ارزش همان چیزی است که کانت آن را "انسانیت" یا "طبیعت عقلانی" می‌نامد.

هدف در خود. رفتار با انسانیت به عنوان هدف در خود به معنای شناخت ارزش ذاتی و کرامت هر موجود عقلانی است. ما هرگز نباید دیگران را تنها به عنوان ابزار یا وسیله‌ای برای دستیابی به اهداف خودمان در نظر بگیریم، بلکه همیشه باید آن‌ها را به عنوان موجوداتی با اهداف و مقاصد خودشان محترم بشماریم.

احترام به اشخاص. اصل انسانیت به عنوان هدف در خود ایجاب می‌کند که ما به خودمختاری و عقلانیت تمام افراد، از جمله خودمان، احترام بگذاریم. این بدان معناست که ما باید دیگران را به عنوان موجوداتی که قادر به اتخاذ تصمیمات خود و تعیین اهداف خود هستند، مورد احترام قرار دهیم.

5. خودمختاری: اراده به عنوان قانون‌گذار خود

اراده‌ی آزاد و اراده تحت قوانین اخلاقی یکی هستند.

قانون‌گذاری خود. خودمختاری ظرفیت اراده برای دادن قوانین به خود است، نه اینکه تحت تأثیر نیروهای خارجی یا خواسته‌ها قرار گیرد. این توانایی عمل بر اساس اصولی است که خود وضع کرده و به‌طور جهانی معتبر هستند.

آزادی و قانون. کانت استدلال می‌کند که آزادی و اخلاق با یکدیگر متضاد نیستند، بلکه دو روی یک سکه هستند. یک اراده‌ی واقعاً آزاد، اراده‌ای است که تحت تأثیر قانون اخلاقی قرار دارد، که قانونی است که خود به خود می‌دهد.

کرامت عقل. مفهوم خودمختاری به شدت با ایده‌ی کرامت انسانی مرتبط است. به خاطر اینکه ما قادر به قانون‌گذاری خود هستیم، ارزش منحصر به فردی داریم و تنها اشیایی نیستیم که توسط دیگران مورد استفاده قرار بگیریم.

6. آزادی و اخلاق: مفاهیم متقابل

آزادی و قانون عملی بی‌قید و شرط به‌طور متقابل یکدیگر را ایجاب می‌کنند.

وابستگی متقابل. کانت استدلال می‌کند که آزادی و اخلاق مفاهیم جداگانه‌ای نیستند، بلکه به‌طور متقابل وابسته‌اند. ما تنها می‌توانیم آزادی را با درک قانون اخلاقی بفهمیم و تنها می‌توانیم قانون اخلاقی را با درک آزادی بفهمیم.

آزادی به عنوان شرط. آزادی تنها عدم وجود محدودیت‌های خارجی نیست، بلکه ظرفیت عمل بر اساس اصولی است که خود وضع کرده و به‌طور جهانی معتبر هستند. این ظرفیت است که اخلاق را ممکن می‌سازد.

اخلاق به عنوان شرط. قانون اخلاقی تنها مجموعه‌ای از قوانین یا دستورات نیست، بلکه اصلی است که در ذات آزادی نهفته است. از طریق قانون اخلاقی است که ما به آزادی خود و ظرفیت خود برای خودتعیینی آگاه می‌شویم.

7. جهان قابل فهم: دیدگاه عقل

ایده‌ی یک جهان خالص از فهم به عنوان کل تمام عقل‌ها، که ما نیز به عنوان موجودات عقلانی به آن تعلق داریم (اگرچه از طرف دیگر ما همچنین اعضای جهان حسی هستیم)، همیشه ایده‌ای مفید و مجاز برای اعتقاد عقلانی باقی می‌ماند.

دو دیدگاه. کانت استدلال می‌کند که ما باید خود را از دو دیدگاه مختلف ببینیم: به عنوان اعضای جهان حسی، که تحت قوانین طبیعت قرار داریم، و به عنوان اعضای جهان قابل فهم، که تحت قوانین عقل قرار داریم.

آزادی و جهان قابل فهم. تنها از دیدگاه جهان قابل فهم است که می‌توانیم خود را به عنوان عاملان آزاد درک کنیم، که قادر به عمل بر اساس عقل هستیم و نه تنها بر اساس خواسته‌ها یا تمایلات.

انگیزه‌ی اخلاقی. ایده‌ی جهان قابل فهم پایه‌ای برای درک این موضوع فراهم می‌کند که چگونه می‌توانیم از قانون اخلاقی انگیزه بگیریم. به خاطر اینکه خود را به عنوان اعضای این جهان می‌شناسیم، می‌توانیم تحت تأثیر ایده‌ی وظیفه و ارزش انسانیت قرار بگیریم.

8. محدودیت‌های عقل: علاقه‌ی غیرقابل توضیح

ایده‌ی یک جهان خالص از فهم به عنوان کل تمام عقل‌ها، که ما نیز به عنوان موجودات عقلانی به آن تعلق داریم... همیشه ایده‌ای مفید و مجاز برای اعتقاد عقلانی باقی می‌ماند، حتی اگر تمام دانش در مرز آن متوقف شود.

غیرقابل توضیح بودن آزادی. کانت اذعان می‌کند که ماهیت آزادی و ارتباط بین آزادی و اخلاق در نهایت غیرقابل توضیح است. ما نمی‌توانیم به‌طور کامل درک کنیم که چگونه ممکن است هم آزاد باشیم و هم تحت تأثیر قانون اخلاقی قرار داشته باشیم.

واقعیت عقل. قانون اخلاقی چیزی نیست که بتوان از تجربه یا هر منبع دیگری از دانش استنتاج کرد. این یک "واقعیت عقل" است، یک حقیقت بنیادی که از طریق خودآگاهی ما به ما آشکار می‌شود.

ایمان عملی. اگرچه ما نمی‌توانیم به‌طور کامل ماهیت آزادی یا قانون اخلاقی را درک کنیم، اما می‌توانیم به واقعیت آن‌ها ایمان عقلانی داشته باشیم. این ایمان بر اساس شواهد تجربی نیست، بلکه بر اساس ضرورت عملی فرض کردن آزادی خود و اعتبار قانون اخلاقی برای عمل به عنوان عاملان عقلانی است.

آخرین به‌روزرسانی:: January 30, 2025