نکات کلیدی
1. اقتصاد اطلاعات شبکه‌ای امکان اقدام فردی غیرمتمرکز را فراهم می‌کند
اقتصاد اطلاعات شبکه‌ای ظرفیت‌های عملی افراد را در سه بعد بهبود می‌بخشد: (1) ظرفیت آن‌ها را برای انجام بیشتر کارها برای خودشان افزایش می‌دهد؛ (2) ظرفیت آن‌ها را برای انجام بیشتر کارها در همبستگی‌های آزاد با دیگران، بدون نیاز به سازماندهی روابط از طریق سیستم قیمت یا مدل‌های سنتی سازماندهی اجتماعی و اقتصادی، افزایش می‌دهد؛ و (3) ظرفیت افراد را برای انجام بیشتر کارها در سازمان‌های رسمی که خارج از حوزه بازار عمل می‌کنند، بهبود می‌بخشد.
توانمندسازی افراد. اقتصاد اطلاعات شبکه‌ای به طور بنیادی ظرفیت افراد برای مشارکت فعال در حوزه عمومی را تغییر می‌دهد. این تغییر با موارد زیر ممکن می‌شود:
- دسترسی گسترده به ابزارهای پایه تولید و انتشار اطلاعات
- کاهش چشمگیر هزینه‌های ارتباط و هماهنگی
- توانایی دسترسی و همکاری با دیگران با علایق مشابه در سطح جهانی
شکستن محدودیت‌های سنتی. این محیط جدید به افراد اجازه می‌دهد:
- اطلاعات را بدون تکیه بر دروازه‌بانان سنتی ایجاد و به اشتراک بگذارند
- همکاری‌های انعطاف‌پذیر و موقتی حول اهداف مشترک تشکیل دهند
- در پروژه‌های بزرگ‌مقیاس بدون ساختارهای سازمانی رسمی شرکت کنند
گسترش اقدام غیر بازاری. اقتصاد شبکه‌ای فضایی برای موارد زیر ایجاد می‌کند:
- پروژه‌های داوطلبانه مانند ویکی‌پدیا و نرم‌افزارهای منبع باز
- روزنامه‌نگاری شهروندی و تولید رسانه‌های مردمی
- اشتراک فایل همتا به همتا و سیستم‌های فیلترسازی مشارکتی
2. تولید غیر بازاری و غیر مالکیتی در عصر دیجیتال اهمیت می‌یابد
ما شاهد ظهور مرحله جدیدی در اقتصاد اطلاعات هستیم - اقتصاد اطلاعات شبکه‌ای. این اقتصاد جایگزین اقتصاد اطلاعات صنعتی می‌شود که تولید اطلاعات را از حدود نیمه دوم قرن نوزدهم و در طول قرن بیستم مشخص می‌کرد.
تغییر در مدل‌های تولید. اقتصاد اطلاعات شبکه‌ای تغییر بنیادی در نحوه تولید اطلاعات، دانش و فرهنگ را نشان می‌دهد:
- از مدل‌های متمرکز و مالکیتی به مدل‌های توزیع‌شده و مشارکتی
- از مصرف منفعل به مشارکت و خلق فعال
- از اقتصاد مبتنی بر کمبود به اشتراک‌گذاری اطلاعات مبتنی بر فراوانی
ظهور تولید همتا محور مبتنی بر مشترکات. این حالت جدید تولید با ویژگی‌های زیر مشخص می‌شود:
- مشارکت‌های داوطلبانه از افراد به طور گسترده توزیع‌شده
- هماهنگی از طریق نشانه‌های اجتماعی به جای سیگنال‌های بازار یا دستورات مدیریتی
- منابع و خروجی‌های مشترک، اغلب تحت حاکمیت طرح‌های مجوز باز
چالش‌ها برای صنایع سنتی. تولید غیر بازاری بخش‌های مستقر را مختل می‌کند:
- رسانه و سرگرمی (مثلاً محتوای تولید شده توسط کاربر، تولیدات مستقل)
- توسعه نرم‌افزار (مثلاً پروژه‌های منبع باز)
- ایجاد دانش (مثلاً ویکی‌ها، منابع آموزشی باز)
3. تولید همتا به عنوان یک حالت جدید مهم تولید اطلاعات ظهور می‌کند
پیشرفته‌ترین اقتصادهای جهان امروز دو تغییر موازی را انجام داده‌اند که به طور متناقضی امکان کاهش قابل توجه محدودیت‌هایی را که تولید مبتنی بر بازار بر پیگیری ارزش‌های سیاسی مرکزی به جوامع لیبرال تحمیل می‌کند، فراهم می‌کند.
تعریف تولید همتا. تولید همتا مدلی از ایجاد کالاها و خدمات است که به جوامع خودسازمان‌دهی شده از افراد متکی است که برای تولید یک نتیجه مشترک گرد هم می‌آیند. ویژگی‌های کلیدی شامل موارد زیر است:
- تصور و اجرای غیرمتمرکز مشکلات و راه‌حل‌ها
- انگیزه‌های متنوع شرکت‌کنندگان، فراتر از پاداش‌های مالی
- مدولار بودن مشارکت‌ها، که امکان سطوح انعطاف‌پذیر مشارکت را فراهم می‌کند
نمونه‌های موفق تولید همتا. این مدل در حوزه‌های مختلف مؤثر بوده است:
- نرم‌افزار: لینوکس، آپاچی، موزیلا فایرفاکس
- محتوا: ویکی‌پدیا، اوپن‌استریت‌مپ
- تحقیقات علمی: گالکسی زو، فولدیت
مزایای تولید همتا. این رویکرد چندین مزیت نسبت به مدل‌های سنتی ارائه می‌دهد:
- بهره‌گیری از دانش و مهارت‌های متنوع از یک مجموعه جهانی از مشارکت‌کنندگان
- تطبیق سریع با نیازها و شرایط در حال تغییر
- تولید خروجی‌های قوی و با کیفیت بالا از طریق بازبینی همتا و بهبود تدریجی
4. اینترنت تولید و توزیع اطلاعات را دموکراتیزه و متنوع می‌کند
اینترنت به افراد اجازه می‌دهد تا ایده حوزه عمومی را که عمدتاً از بیانیه‌های نهایی ساخته شده توسط مجموعه کوچکی از بازیگران اجتماعی که به عنوان "رسانه" (چه دولتی و چه تجاری) درک می‌شوند و از جامعه جدا شده‌اند، رها کنند و به سمت مجموعه‌ای از شیوه‌های اجتماعی حرکت کنند که افراد را به عنوان شرکت‌کنندگان در یک بحث می‌بیند.
کاهش موانع ورود. اینترنت به طور چشمگیری هزینه‌های تولید و توزیع اطلاعات را کاهش می‌دهد:
- هر کسی با دسترسی به اینترنت می‌تواند به طور بالقوه به یک مخاطب جهانی دست یابد
- ابزارهای کم‌هزینه امکان ایجاد محتوای با کیفیت حرفه‌ای را فراهم می‌کنند
- پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی کانال‌های توزیع آماده‌ای ارائه می‌دهند
تنوع صداها و دیدگاه‌ها. این دموکراتیزه‌سازی منجر به موارد زیر می‌شود:
- نمایندگی بیشتر گروه‌های حاشیه‌ای و علایق خاص
- چالش‌هایی برای روایت‌های جریان اصلی و ساختارهای قدرت
- ظهور اشکال جدید روزنامه‌نگاری شهروندی و تفسیر
تغییر از مصرف به مشارکت. حوزه عمومی شبکه‌ای تشویق می‌کند:
- مشارکت فعال در بحث‌ها و مناظره‌ها
- بررسی و تأیید اطلاعات به صورت مشارکتی
- ایجاد و به اشتراک‌گذاری محتوای تولید شده توسط کاربر
5. رویکردهای مبتنی بر مشترکات مدل‌های مالکیتی سنتی را به چالش می‌کشند
ما شروع به دیدن یک تغییر از نقش‌های بسیار محدود کارمند و مصرف‌کننده در اقتصاد صنعتی به نقش‌های انعطاف‌پذیرتر و خودنویس کاربر و شرکت‌کننده همتا در پروژه‌های تعاونی کرده‌ایم، حداقل برای بخشی از زندگی.
تعریف مشترکات. در زمینه اطلاعات و فرهنگ، مشترکات به منابعی اشاره دارد که توسط یک جامعه به اشتراک گذاشته و مدیریت می‌شوند، نه اینکه به طور انحصاری توسط افراد یا شرکت‌ها مالکیت داشته باشند. جنبه‌های کلیدی شامل موارد زیر است:
- دسترسی باز به اطلاعات و آثار فرهنگی
- حاکمیت و تصمیم‌گیری مشارکتی
- تأکید بر پایداری بلندمدت به جای سود کوتاه‌مدت
نمونه‌های موفق مشترکات. حوزه‌های مختلف رویکردهای مبتنی بر مشترکات را پذیرفته‌اند:
- مجوزهای کریتیو کامنز برای آثار هنری و ادبی
- انتشار علمی با دسترسی باز
- زیرساخت دیجیتال مدیریت شده توسط جامعه (مثلاً پروتکل‌های اینترنت)
مزایای تولید مبتنی بر مشترکات. این مدل چندین مزیت ارائه می‌دهد:
- نوآوری را با کاهش موانع برای ساختن بر روی کارهای موجود ترویج می‌کند
- مشارکت و مشارکت متنوع را تشویق می‌کند
- با ماهیت غیررقابتی کالاهای اطلاعاتی همسو است
6. فناوری‌های شبکه‌ای آزادی و خودمختاری فردی را افزایش می‌دهند
آنچه این شیوه‌های جدید را از آنچه پیش از آن‌ها بود متمایز می‌کند این است که شرایط فنی ارتباطات و پردازش اطلاعات اکنون به اندازه کافی توانمند است تا فرصت‌های جدیدی برای انجام کارهایی که ارزشمند می‌دانیم ایجاد کند.
گسترش انتخاب‌ها و قابلیت‌ها. فناوری‌های شبکه‌ای خودمختاری فردی را با موارد زیر افزایش می‌دهند:
- ارائه دسترسی به مجموعه وسیعی از اطلاعات و دانش
- امکان اشکال جدیدی از خودبیانگری و خلاقیت
- تسهیل ارتباطات با افراد و جوامع همفکر
کاهش وابستگی به نهادهای سنتی. محیط شبکه‌ای به افراد اجازه می‌دهد:
- دروازه‌بانان سنتی در رسانه، آموزش و فرهنگ را دور بزنند
- به منابع جایگزین اطلاعات و دیدگاه‌ها دسترسی پیدا کنند
- محتوای خود را بدون پشتیبانی نهادی ایجاد و توزیع کنند
توانمندسازی یادگیری و رشد خودمحور. فناوری‌های شبکه‌ای از موارد زیر پشتیبانی می‌کنند:
- آموزش و توسعه مهارت‌های شخصی‌سازی شده
- مشارکت در پروژه‌های ساخت دانش مشارکتی
- کاوش ایده‌ها و دیدگاه‌های متنوع
7. حوزه عمومی شبکه‌ای امکانات جدیدی برای گفتمان دموکراتیک ارائه می‌دهد
حوزه عمومی شبکه‌ای به افراد اجازه می‌دهد تا از خوانندگان و شنوندگان منفعل به سخنرانان و شرکت‌کنندگان بالقوه در یک مکالمه تبدیل شوند.
بازتعریف گفتمان عمومی. حوزه عمومی شبکه‌ای از رسانه‌های سنتی در چندین جنبه کلیدی متفاوت است:
- ارتباط چندجهته به جای پخش یک‌به‌چند
- محو شدن خطوط بین تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان اطلاعات
- انتشار و تکامل سریع ایده‌ها از طریق شبکه‌ها
افزایش مشارکت سیاسی. فناوری‌های جدید امکان‌پذیر می‌کنند:
- سازماندهی آسان‌تر جنبش‌ها و کمپین‌های مردمی
- تعامل مستقیم بین شهروندان و رهبران سیاسی
- جمع‌سپاری ایده‌ها و بازخوردهای سیاستی
چالش‌ها و فرصت‌ها. حوزه عمومی شبکه‌ای ارائه می‌دهد:
- بار اطلاعاتی و اتاق‌های پژواک به عنوان معایب بالقوه
- نیاز به مهارت‌های جدید در سواد دیجیتال و تفکر انتقادی
- امکانات برای فرآیندهای دموکراتیک فراگیرتر و پاسخگوتر
8. رسانه‌های جمعی تجاری با اختلال از سوی جایگزین‌های شبکه‌ای مواجه می‌شوند
در طول بیشتر قرن بیستم، رسانه‌های جمعی نقش اساسی در ساخت حوزه عمومی در دموکراسی‌های لیبرال ایفا کرده‌اند.
تغییر در دینامیک قدرت. تسلط رسانه‌های جمعی سنتی با موارد زیر به چالش کشیده می‌شود:
- تکه‌تکه شدن مخاطبان در پلتفرم‌های آنلاین متعدد
- افزایش محتوای تولید شده توسط کاربر و روزنامه‌نگاری شهروندی
- کاهش اعتماد به منابع رسانه‌ای نهادی
انطباق مدل‌های کسب‌وکار. شرکت‌های رسانه‌ای مجبور به موارد زیر هستند:
- کاوش در جریان‌های درآمدی جدید فراتر از تبلیغات و اشتراک‌ها
- پذیرش پلتفرم‌های دیجیتال و محتوای تعاملی
- رقابت با اطلاعات رایگان و فراوان آنلاین
تغییر نقش‌ها و شیوه‌ها. روزنامه‌نگاران و حرفه‌ای‌های رسانه‌ای باید:
- مهارت‌های جدید برای عصر دیجیتال (مثلاً روزنامه‌نگاری داده، تعامل در رسانه‌های اجتماعی) را توسعه دهند
- خطوط محو بین عینیت و مشارکت را پیمایش کنند
- راه‌هایی برای افزودن ارزش در محیطی از فراوانی اطلاعات پیدا کنند
9. تولید اجتماعی مکمل و رقیب تولید مبتنی بر بازار است
تولید اجتماعی شرایط بازار را که تحت آن کسب‌وکارها عمل می‌کنند، تغییر می‌دهد.
تعریف تولید اجتماعی. این اصطلاح به ایجاد ارزش از طریق تلاش‌های داوطلبانه و اغلب مشارکتی خارج از ساختارهای بازار سنتی اشاره دارد. ویژگی‌های کلیدی شامل موارد زیر است:
- تکیه بر انگیزه‌های درونی (مثلاً اشتیاق، شناخت) به جای پاداش‌های مالی
- استفاده از منابع مشترک و پلتفرم‌های باز
- مرزهای سیال بین تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان
تأثیر بر صنایع سنتی. تولید اجتماعی مدل‌های کسب‌وکار مستقر را به چالش می‌کشد:
- شرکت‌ها را مجبور به رقابت با جایگزین‌های رایگان و با کیفیت بالا می‌کند
- فشار برای باز بودن و همکاری بیشتر ایجاد می‌کند
- ارزش‌آفرینی را از محصولات به خدمات و تجربیات منتقل می‌کند
مدل‌های ترکیبی ظهور می‌کنند. بسیاری از سازمان‌ها راه‌هایی برای ترکیب عناصر تولید اجتماعی و مبتنی بر بازار پیدا می‌کنند:
- ابتکارات نوآوری باز که جوامع خارجی را درگیر می‌کند
- مدل‌های کسب‌وکار فریمیوم که بخشی از کاربران را به درآمد تبدیل می‌کنند
- کسب‌وکارهای پلتفرمی که مبادلات همتا به همتا را تسهیل می‌کنند
آخرین به‌روزرسانی::
نقد و بررسی
کتاب ثروت شبکه‌ها نظرات متفاوتی را به خود جلب کرده است؛ برخی به تحلیل جامع آن از تأثیر اینترنت بر جامعه و اقتصاد تقدیر می‌کنند، در حالی که دیگران به نگارش متراکم و طولانی آن انتقاد می‌نمایند. خوانندگان از بینکلر به خاطر بینش‌هایش در زمینه تولید غیر بازاری، اشتراک‌گذاری همتا به همتا و پتانسیل افزایش آزادی در عصر دیجیتال قدردانی می‌کنند. با این حال، برخی این کتاب را بیش از حد خوش‌بینانه و قدیمی می‌دانند. بسیاری از اهمیت آن در مطالعات اینترنتی با وجود نثر چالش‌برانگیزش آگاه هستند. به طور کلی، منتقدان به اهمیت این کتاب اذعان دارند، اما در مورد قابلیت خواندن و ارتباط آن با زمانه کنونی اختلاف نظر دارند.
