نکات کلیدی
۱. پایان سلطه غرب: احیای ژئوپلیتیکی اوراسیا
با ناپدید شدن اروپا، اوراسیا به هم می‌پیوندد.
چشم‌انداز ژئوپلیتیکی در حال تغییر است. دوران پس از جنگ سرد که شاهد سلطه غرب بود، جای خود را به جهانی چندقطبی و پیچیده‌تر داده است که محور آن قاره ابرقاره اوراسیا است. این تحول ناشی از عوامل متعددی است:
- کاهش نسبی قدرت اروپا و آمریکا
- صعود چین، روسیه و دیگر قدرت‌های منطقه‌ای
- افزایش پیوندهای اقتصادی و فرهنگی در سراسر اوراسیا
- تضعیف اتحادها و نهادهای بین‌المللی سنتی
نتیجه این روند، نظم جهانی‌ای است که سیال‌تر، آشفته‌تر و بالقوه خطرناک‌تر است؛ جایی که فرضیات قدیمی درباره ثبات جهانی و رهبری غرب دیگر اعتبار ندارند. با انتقال قدرت به شرق، سیاست‌گذاران ناگزیرند خود را با واقعیت جدید ژئوپلیتیکی وفق دهند و استراتژی‌ها و رویکردهای تازه‌ای در روابط بین‌الملل اتخاذ کنند.
۲. فروپاشی امپراتوری‌ها و ظهور هرج‌ومرج
امپراتوری‌ها گرچه بدی‌هایی داشتند، اما نمی‌توان نقش تاریخی آن‌ها را در ایجاد ثبات و نظم در سرزمین‌های وسیعی که مردمان مختلفی در آن زندگی می‌کردند، انکار کرد.
سقوط امپراتوری‌ها خلأی ایجاد کرده است. فروپاشی ساختارهای امپراتوری سنتی – از عثمانی و هابسبورگ تا اتحاد جماهیر شوروی – نیروهای هرج‌ومرج و بی‌ثباتی را در بخش‌های وسیعی از اوراسیا و آفریقا رها کرده است. این روند با عوامل زیر تشدید شده است:
- مرزهای مصنوعی به جا مانده از دوران استعمار
- ناکامی بسیاری از کشورهای پس از استعمار در ایجاد نهادهای قوی
- افزایش درگیری‌های قومی و فرقه‌ای
- گسترش شبکه‌های تروریستی و جنایی فراملی
نتیجه، جهانی است پر از دولت‌های شکست‌خورده، جنگ‌های داخلی و مناطق بدون حاکمیت که چالش‌های بزرگی برای امنیت بین‌المللی ایجاد می‌کند. اگرچه دوران امپراتوری‌های رسمی به پایان رسیده، اما نیاز به نوعی نظم و ثبات منطقه‌ای همچنان بسیار حیاتی است.
۳. نفوذ رو به رشد چین و جاده ابریشم جدید
چین این پروژه‌های زیرساختی را «یک کمربند، یک جاده» نامیده است؛ در واقع، جاده ابریشم جدیدی است.
چین در حال بازتعریف اوراسیا است. از طریق ابتکار کمربند و جاده، چین در پی ایجاد شبکه‌ای گسترده از ارتباطات اقتصادی و زیرساختی در سراسر اوراسیا و فراتر از آن است. این پروژه بلندپروازانه شامل موارد زیر است:
- سرمایه‌گذاری‌های عظیم در زیرساخت‌های حمل‌ونقل (جاده، راه‌آهن، بنادر)
- خطوط لوله انرژی و شبکه‌های مخابراتی
- نهادهای مالی جدید و توافقات تجاری
- تبادلات فرهنگی و آموزشی
ابتکار کمربند و جاده تلاشی جسورانه از سوی چین برای بازسازی چشم‌انداز ژئوپلیتیکی و اقتصادی اوراسیا است که می‌تواند مرکز قدرت جهانی را از غرب به شرق منتقل کند. در حالی که فرصت‌هایی برای توسعه فراهم می‌آورد، نگرانی‌هایی درباره نفوذ چین و احتمال دیپلماسی بدهی نیز مطرح است.
۴. احیای روسیه و چالش اینترماریوم
روسیه بیشتر توسط چین مهار خواهد شد تا ایالات متحده.
روسیه در پی بازپس‌گیری حوزه نفوذ خود است. تحت رهبری ولادیمیر پوتین، روسیه سیاست خارجی تهاجمی را دنبال می‌کند که هدف آن بازگرداندن تسلط در مناطق همجوار و به چالش کشیدن نفوذ غرب است. جنبه‌های کلیدی این استراتژی عبارتند از:
- مداخلات نظامی در گرجستان، اوکراین و سوریه
- استفاده از منابع انرژی به عنوان سلاح ژئوپلیتیکی
- جنگ اطلاعاتی و دخالت سیاسی در دموکراسی‌های غربی
- تلاش برای تفرقه‌افکنی در ناتو و اتحادیه اروپا
اقدامات روسیه نگرانی‌ها درباره امنیت در اروپای مرکزی و شرقی، به‌ویژه در منطقه «اینترماریوم» میان دریای بالتیک و دریای سیاه را احیا کرده است. این موضوع باعث تمرکز مجدد بر ضرورت تدوین استراتژی منسجم غرب برای مقابله با نفوذ روسیه و حمایت از کشورهای آسیب‌پذیر شده است.
۵. تضعیف اتحادیه اروپا و ناتو
اروپا به جای یک ابرقدرت متحد و منسجم، به تدریج به مجموعه‌ای نامنسجم از دولت‌ها و مناطق تبدیل خواهد شد که هم در داخل و هم در خارج به جغرافیای سیال اوراسیا، شام و شمال آفریقا می‌پیوندد.
وحدت اروپایی تحت فشار است. اتحادیه اروپا و ناتو که سال‌ها ستون‌های قدرت و ثبات غرب بوده‌اند، با چالش‌های بی‌سابقه‌ای مواجه‌اند که انسجام و کارآمدی آن‌ها را تهدید می‌کند:
- افزایش پوپولیسم و ملی‌گرایی در کشورهای عضو
- نابرابری‌های اقتصادی و پیامدهای بحران منطقه یورو
- اختلافات بر سر سیاست مهاجرت و تقسیم بار
- تفاوت در منافع امنیتی و برداشت‌های تهدید
- برگزیت و احتمال فروپاشی بیشتر
با وجود این تقسیمات داخلی، توانایی اروپا برای ایفای نقش یک بازیگر ژئوپلیتیکی متحد در عرصه جهانی کاهش یافته است. این تضعیف نهادهای اروپایی پیامدهای مهمی برای توازن قدرت جهانی و آینده نظم بین‌المللی لیبرال دارد.
۶. خاورمیانه: کوره‌ای از بی‌ثباتی و درگیری
خاورمیانه در مجاورت اروپای مرکزی و شرقی قرار دارد و هرج‌ومرج آن چیزی است که پوتین نیز اکنون نمی‌تواند نادیده بگیرد.
خاورمیانه همچنان ناپایدار است. با وجود (یا شاید به دلیل) دهه‌ها مداخله غرب، این منطقه منبع بی‌ثباتی و درگیری‌هایی با پیامدهای جهانی باقی مانده است:
- جنگ داخلی سوریه و پیامدهای منطقه‌ای آن
- ظهور و سقوط داعش و تهدید مداوم افراط‌گرایی اسلامی
- تنش‌های فرقه‌ای میان قدرت‌های سنی و شیعه، به‌ویژه عربستان و ایران
- مناقشه اسرائیل و فلسطین و تأثیر آن بر تحولات منطقه‌ای
- شکنندگی کشورهایی مانند عراق، لبنان و یمن
این بحران‌های مداوم پیامدهای گسترده‌ای از جمله جریان‌های پناهندگی به اروپا و اختلال در بازارهای جهانی انرژی دارند. همچنین فرصت‌هایی برای قدرت‌های خارجی مانند روسیه و چین فراهم می‌آورند تا نفوذ خود را در منطقه به هزینه متحدان سنتی غرب گسترش دهند.
۷. کاهش نفوذ جهانی آمریکا و ضرورت احتیاط
ما وارد دوره‌ای می‌شویم که آن را «هرج‌ومرج نسبی» می‌نامم، یعنی سطح بسیار بالاتری از هرج‌ومرج نسبت به دوران جنگ سرد و پس از آن.
قدرت آمریکا در حال کاهش است. ایالات متحده، هرچند هنوز برترین قدرت نظامی و اقتصادی جهان است، با محدودیت‌های فزاینده‌ای در توانایی شکل‌دهی به رویدادهای جهانی مواجه است:
- ظهور رقبای هم‌سطح، به‌ویژه چین
- خستگی از جنگ و قطب‌بندی سیاسی داخلی
- چالش‌های اقتصادی و نیاز به تمرکز بر نوسازی داخلی
- تضعیف اتحادهای سنتی و از دست دادن اعتبار اخلاقی
در پاسخ به این چالش‌ها، برخی خواستار سیاست خارجی محتاطانه‌تر آمریکا هستند که بر منافع ملی اصلی تمرکز کند تا بر برتری جهانی. این رویکرد که اغلب «تعادل‌سازی از راه دور» نامیده می‌شود، شامل موارد زیر است:
- کاهش حضور نظامی آمریکا در برخی مناطق
- اتکا بیشتر به متحدان منطقه‌ای برای حفظ توازن قدرت
- اجتناب از هزینه‌های سنگین در ساختن دولت‌ها و تغییر رژیم‌ها
- تمرکز بر رقابت با قدرت‌های بزرگ به جای مبارزه با شورش‌ها
۸. بازگشت سیاست قدرت‌های بزرگ و واقع‌گرایی تهاجمی
فرض من این است که منبع اصلی تعارض در این جهان جدید عمدتاً ایدئولوژیک یا اقتصادی نخواهد بود، بلکه فرهنگی خواهد بود.
واقع‌گرایی دوباره احیا شده است. دوران پس از جنگ سرد که شاهد لیبرالیسم بین‌المللی بود، جای خود را به بازگشت سیاست قدرت‌های بزرگ و رویکردهای واقع‌گرایانه در روابط بین‌الملل داده است:
- اولویت منافع ملی بر ارزش‌های جهانی
- اهمیت قدرت نظامی و دینامیک توازن قوا
- بدبینی نسبت به نهادها و هنجارهای بین‌المللی
- استمرار تعارض و رقابت در جهانی بی‌نظم
این تغییر توسط پژوهشگرانی مانند جان میرزهایمر نمایان شده است که معتقدند دولت‌ها ذاتاً رقابتی‌اند و به دنبال حداکثر کردن قدرت خود نسبت به رقبای بالقوه هستند. این «واقع‌گرایی تهاجمی» نشان می‌دهد که تعارض میان قدرت‌های نوظهور و مستقر محتمل و حتی اجتناب‌ناپذیر است.
۹. محدودیت‌های لیبرالیسم بین‌المللی و ترویج دموکراسی
باور غرب به اینکه دموکراسی پارلمانی و بازارهای آزاد برای همه مناسب است، آن را در تضاد با تمدن‌هایی قرار می‌دهد که دیدگاه متفاوتی دارند؛ به‌ویژه اسلام و چین.
تبلیغ دموکراسی ناکام مانده است. تلاش‌های پس از جنگ سرد برای گسترش دموکراسی لیبرال و بازارهای آزاد در جهان با موانع و پیامدهای ناخواسته فراوانی روبرو شده است:
- مقاومت رژیم‌های اقتدارگرا، به‌ویژه در چین و روسیه
- هرج‌ومرج ناشی از تغییر رژیم در عراق، لیبی و جاهای دیگر
- ظهور دموکراسی‌های غیرلیبرال و جنبش‌های پوپولیستی
- مقاومت فرهنگی در برابر ارزش‌های غربی در بسیاری از نقاط جهان
این ناکامی‌ها منجر به بازنگری در امکان‌پذیری و مطلوبیت ترویج دموکراسی به عنوان رکن سیاست خارجی غرب شده است. منتقدان خواستار رویکردی واقع‌گرایانه‌تر هستند که تنوع نظام‌های سیاسی را بپذیرد و بر ثبات و نظم به جای تحول ایدئولوژیک تمرکز کند.
۱۰. لابی اسرائیل و تأثیر آن بر سیاست خارجی آمریکا
اینکه اسرائیل یک دموکراسی است مهم است، اما کافی نیست که رابطه ویژه را توجیه کند. باید اسرائیل را مانند بریتانیا یا ژاپن به عنوان کشوری عادی تلقی کنیم.
رابطه آمریکا و اسرائیل موضوعی بحث‌برانگیز است. نفوذ گروه‌های طرفدار اسرائیل بر سیاست خارجی آمریکا به ویژه در زمینه اقدامات آمریکا در خاورمیانه، موضوع بحث‌های گسترده‌ای بوده است:
- ادعاهایی مبنی بر اینکه «لابی اسرائیل» سیاست آمریکا را برخلاف منافع ملی گسترده‌تر هدایت می‌کند
- نگرانی‌ها درباره حمایت بی‌قید و شرط آمریکا از اسرائیل
- بحث‌ها درباره تأثیر این رابطه بر جایگاه آمریکا در جهان عرب و اسلام
- پرسش‌هایی درباره نقش سیاست داخلی در شکل‌دهی به سیاست خارجی
در حالی که طرفداران این اتحاد بر پایه ارزش‌ها و منافع استراتژیک مشترک تأکید دارند، منتقدان معتقدند که این رابطه سیاست آمریکا را تحریف کرده و به بی‌ثباتی منطقه‌ای دامن می‌زند. این بحث بازتابی از پرسش‌های گسترده‌تر درباره نقش گروه‌های ذی‌نفع و سیاست هویتی در سیاست خارجی است.
۱۱. آینده درگیری‌ها: فناوری، شهرنشینی و کمبود منابع
هرچه جهان شهری‌تر، تحصیل‌کرده‌تر و حتی روشن‌تر می‌شود، به‌طور متناقض، از نظر سیاسی ناپایدارتر نیز می‌شود.
چالش‌های نوظهور در حال شکل‌گیری‌اند. ماهیت درگیری و امنیت در پاسخ به تغییرات فناوری، جمعیتی و زیست‌محیطی در حال تحول است:
- ظهور جنگ سایبری و عملیات اطلاعاتی
- گسترش فناوری‌های پیشرفته تسلیحاتی در دست بازیگران غیردولتی
- افزایش شهرنشینی و چالش‌های جنگ شهری
- تغییرات اقلیمی و رقابت بر سر منابع کمیاب
- فشارهای جمعیتی و مهاجرت گسترده
این روندها آسیب‌پذیری‌های جدیدی ایجاد کرده و دینامیک‌های قدرت سنتی را دگرگون می‌کنند. درگیری‌های آینده ممکن است کمتر درباره کنترل سرزمین و بیشتر درباره مدیریت سیستم‌های پیچیده و به هم پیوسته در جهانی شلوغ و منابع محدود باشد.
آخرین به‌روزرسانی::
FAQ
What is The Return of Marco Polo's World by Robert D. Kaplan about?
- Geopolitical transformation focus: The book examines the shifting global order in the twenty-first century, highlighting the re-emergence of Eurasia as a single, interconnected geopolitical space.
- Historical and strategic analysis: Kaplan uses history, geography, and the metaphor of Marco Polo’s travels to trace the influence of faded empires like Russia, China, Turkey, and Iran on modern geopolitics.
- U.S. foreign policy implications: The book discusses the challenges facing American strategy, advocating for a maritime-focused approach and cautioning against overextension in land wars.
Why should I read The Return of Marco Polo's World by Robert D. Kaplan?
- Comprehensive geopolitical insight: Kaplan provides a deep, historically grounded understanding of Eurasian geopolitics, essential for grasping current global conflicts and alliances.
- Strategic guidance for U.S. policy: The book offers practical advice for American foreign policy, emphasizing maritime power, strategic patience, and the limits of military intervention.
- Rich historical context: Kaplan’s use of historical analogies and vivid regional examples enriches the reader’s perspective on contemporary events.
What are the key takeaways from The Return of Marco Polo's World by Robert D. Kaplan?
- Geography shapes destiny: Geography remains the primary determinant of power and conflict, influencing both ancient empires and modern states.
- Limits of American power: The U.S. faces constraints from rising regional powers, internal challenges, and the complexity of modern conflicts, requiring a more realistic and restrained approach.
- Cost of small wars: "Small wars" like Iraq and Afghanistan have significant human and social costs, often lacking clear narratives and home-front support.
- Rise of comparative anarchy: Global disorder is increasing as state authority weakens and non-state actors gain influence, challenging traditional notions of order.
How does Robert D. Kaplan use Marco Polo’s journey as a framework in The Return of Marco Polo's World?
- Geographical metaphor: Marco Polo’s route across Eurasia serves as a metaphor and geographic outline for understanding modern Eurasian geopolitics.
- Historical precedent for globalization: The Mongol Empire’s era, during Marco Polo’s travels, exemplified early globalization and multicultural exchange, paralleling today’s interconnected world.
- Imperial legacies: The faded empires along Marco Polo’s path continue to shape regional dynamics, with their historical rivalries and alliances influencing current events.
What are the main concepts of "faded empires" and "Eurasian coherence" in The Return of Marco Polo's World by Robert D. Kaplan?
- Faded empires: Russia, China, Turkey, and Iran are described as faded empires whose imperial legacies still drive their geopolitical strategies.
- Eurasian coherence: Eurasia is becoming a single, fluid unit of trade and conflict, eroding traditional boundaries due to globalization and infrastructure projects like China’s Belt and Road.
- Intensified competition: This new coherence increases geopolitical competition and interlinked crises across the continent.
How does Robert D. Kaplan describe the decline of Europe and the West in The Return of Marco Polo's World?
- Europe’s internal challenges: Economic stagnation, demographic decline, and political fragmentation are weakening Europe’s global influence.
- Dilution of Western civilization: Globalization and multiculturalism are dispersing Western identity, reducing its ability to act as a unified force.
- Geographical and historical shifts: Europe’s traditional boundaries are eroding, with the continent returning to a patchwork of regions and identities reminiscent of the medieval era.
What is Robert D. Kaplan’s advice for U.S. military and foreign policy in The Return of Marco Polo's World?
- Maritime power emphasis: Kaplan advocates for a U.S. strategy focused on sea control and naval presence along Eurasia’s rimland, rather than costly land occupations.
- Restraint and caution: He urges a restrained foreign policy, favoring precision strikes and support for local forces over large-scale interventions.
- Adaptation to new realities: The U.S. must innovate, invest in naval capabilities, and engage diplomatically to address the rise of peer competitors like China and Russia.
What challenges to U.S. naval supremacy does Robert D. Kaplan identify in The Return of Marco Polo's World?
- Declining fleet size: The U.S. Navy has shrunk significantly since the 1980s, with procurement delays and budget constraints threatening future capabilities.
- Technological threats: New technologies, such as advanced torpedoes and anti-ship missiles, pose serious risks to traditional naval platforms.
- Coalition and innovation needs: Kaplan discusses the necessity of international coalitions and technological innovation to maintain maritime security, while warning that coalitions may signal managed decline rather than continued supremacy.
How does Robert D. Kaplan address humanitarian intervention and morality in U.S. foreign policy in The Return of Marco Polo's World?
- Limits of humanitarianism: Kaplan argues that moral imperatives must be balanced with national interests and realistic constraints in foreign policy.
- Historical complexity: He uses examples like U.S. support for Saddam Hussein and interventions in Syria and Libya to illustrate the tension between moral goals and strategic necessity.
- Realism and restraint: Kaplan advocates for a realist approach, emphasizing patience, humility, and the acceptance of limits to power.
What psychological and social impacts of the Iraq and Afghanistan wars does Robert D. Kaplan highlight in The Return of Marco Polo's World?
- Psychological wounds: A significant percentage of deployed troops suffer from depression or PTSD, with many on psychiatric medication.
- Social consequences: The wars have led to increased rates of homelessness, unemployment, and family disruption among veterans.
- Alienation of soldiers: Returning soldiers often feel isolated and misunderstood by a civilian population disconnected from the realities of irregular warfare.
How does Robert D. Kaplan incorporate the theories of Samuel Huntington and John J. Mearsheimer in The Return of Marco Polo's World?
- Huntington’s civil-military relations: Kaplan draws on Huntington’s argument for a professional, conservative military ethos to protect liberal democracy.
- Clash of civilizations: Huntington’s thesis that future conflicts will be cultural is used to explain post-Cold War global tensions.
- Mearsheimer’s offensive realism: Kaplan discusses Mearsheimer’s view that great powers are inherently expansionist and that the U.S. should focus on offshore balancing, especially regarding China.
What is the significance of China and Central Asia in The Return of Marco Polo's World by Robert D. Kaplan?
- Geopolitical core: China’s internal stability and external ambitions are shaped by its Han core and diverse, sometimes restive, peripheries like Xinjiang and Tibet.
- Silk Road revival: Modern infrastructure projects linking China to Central Asia represent a strategic effort to extend influence and secure resources.
- Potential instability: Kaplan warns that unrest in China’s frontier regions could have major geopolitical consequences, making China a central focus of future global strategy.
نقد و بررسی
کتاب «بازگشت دنیای مارکو پولو» با نظرات متفاوتی روبه‌رو شده است؛ از یک‌سو تحلیل‌های ژئوپلیتیکی و دیدگاه واقع‌گرایانه‌ی کاپلان مورد تحسین قرار گرفته است. خوانندگان به‌ویژه از بررسی‌های او درباره اوراسیا، صعود چین و چالش‌های سیاست خارجی آمریکا استقبال کرده‌اند. با این حال، برخی ساختار کتاب را مجموعه‌ای از مقالات پیشین می‌دانند و معتقدند بخش‌هایی از آن به‌دلیل قدیمی بودن مطالب، تازگی خود را از دست داده‌اند. تأکید کاپلان بر جغرافیا، رویکرد عمل‌گرایانه و محدودیت‌های ایده‌آلیسم در روابط بین‌الملل برای بسیاری از مخاطبان قابل‌درک و تأمل‌برانگیز بوده است. اما در مقابل، برخی سبک نگارش او را گاه پیچیده و دیدگاه‌هایش را بحث‌برانگیز ارزیابی کرده‌اند.
Similar Books
درباره نویسنده
Other books by Robert D. Kaplan
